اثر‏پذیری مباحث توحیدی نهج ‏البلاغه از قرآن کریم

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه تربیت مدرس

2 دانشجوی‌کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

نهج‌البلاغه پس ‏از قرآن کریم، ارزشمند‏ترین کتاب هدایت و انسان‏سازی است که در جای‏جای آن، انعکاس آیات آسمانی قرآن، مشهود است. یکى از شاخصه‏هاى کلام امام علی (ع) که از انس آن حضرت با آیات قرآن و تسلط او بر معارف بلند این کتاب آسمانی نشأت مى‏گیرد، استشهاد به آیات قرآن و به‏کار‏بردن تعبیر‏های قرآنى است. بررسی مباحث توحیدی در نهج‏البلاغه نشان می‏دهد که برخی خطبه­ها (مانند خطبه­های 1، 49، 65، 155 و 179) به طور کامل، به توحید اختصاص دارند؛ اما در برخی دیگر از آن‏ها، تنها یکی از موضوع‏های مطرح‏شده، توحید است. به طور کلی، در 34 خطبه، دو نامه (نامه‏های 23 و 31) و دو حکمت (حکمت‏های 250 و 470) از این کتاب ارزشمند، دربارۀ توحید سخن گفته شده است. در این پژوهش،اثر‏پذیری مباحث توحیدی نهج‏البلاغه را از قرآن کریم بررسی و تحلیل کرده و هماهنگی و ارتباط نزدیک بین قرآن و نهج‌البلاغه، و بهره‏گیری کامل حضرت علی (ع) را از قرآن کریم نشان داده‏ایم.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Inspiration of Quran on Monotheistic Topics in Nahj-ol-Balagha

نویسندگان [English]

  • Nosret Nilsaz 1
  • Zohreh Bana Ahmadi Milani 2
1 . Assistant professor of Tarbiat Modares University
2 M.A. student in Quran and hadith sciences, faculty of Humanities Tarbiat Modares University.
چکیده [English]

Nahjolbalagheh is the most valuable book of human guidance and perfection next to Quran in which the reflection of the divine verses of the Holy Quran is evident far and wide. In fact, one of the main features of Imam Ali’s words, stemming from his deep acquaintance with the Quran and its teachings, is referring to Quran and employing Quranic expressions.Studying monotheistic issues in Nahj-al-balagha reveals that some of Imam Ali’s sermons are completely dedicated to monotheism (as the sermons 1, 49, 65,155,179) while in others, monotheism is only one of the issues discussed.Overall, monotheism is discussed in 34 sermons, two letters (letters 23 and 31) and two wisdoms(wisdoms 250 and 470).
This essay has sought to review and explain the holy Quran's influence on Nahj- al-balagha concerning its monotheistic subjects, in order to reveal the close coordinathion and relation between the Holy Quran and Nahj- al-balagha and Imam Ali 's deep knowledge of the Holy Quran

کلیدواژه‌ها [English]

  • quranic verses
  • Nahj- al-balagha
  • monotheism
  • explicit and implicit reference
- قرآن کریم (1415ق). ترجمۀ محمد‏مهدی فولادوند. چاپ اول. تهران: دار القرآن الکریم.
- اب‍ن‏ب‍اب‍وی‍ه‌، م‍ح‍م‍د ب‍ن‌ ع‍ل‍ی (1404ق). الامامه و التبصره من الحیره. قم: بی‌نا.
- ابن‏سعد، محمد بن سعد (بی‌تا). الطبقات‏الکبری. بیروت: دار صادر.
- ابن‏منظور، محمد بن مکرم (1414ق). لسان‏العرب. چاپ سوم. بیروت: دار صادر.
- ابن‏میثم بحرانی، میثم بن علی (1362ش). شرح نهج‏البلاغه. چاپ دوم. بی‌جا: دفتر نشر الکتاب.
- اشعری، احمد بن محمد بن عیسی (1408ق). النوادر. قم: مدرسۀ امام مهدی.
- اهوارکی، سمیه (1389ش). بررسی استشهاد به آیات در احتجاجات معصومین (ع). پایان‏نامۀ کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث. دانشگاه تربیت مدرس.
- برقی، احمد بن محمد (1330ش). المحاسن. تحقیق سید جلال‏الدین حسینی. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
- پور‏رستمی، حامد (1387ش). «برون‏نگری به روابط نهج‏البلاغه با قرآن». کوثر معارف. س 4. ش 6.
- حرّ عاملی، محمد بن حسن (1418ق). فصول‏المهمه فی اصول‏الائمه. قم: مؤسسۀ معارف اسلامی امام رضا (ع).
- حمیری، عبد‏الله بن جعفر (1413ق). قرب‏الاسناد. قم: مؤسسة آل‏بیت.
- درویش، محیی‏الدین (1415ق). اعراب القرآن الکریم و بیانه. چاپ چهارم. بی‌جا: دار‏الارشاد.
- دهخدا، علی‏اکبر (1385ش). فرهنگ متوسط دهخدا. تهران: دانشگاه تهران.
- راست‏گو، محمد (1380ش). تجلی قرآن و حدیث در شعر فارسی. چاپ دوم. تهران: سمت.
- راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1412ق). المفردات فی غریب‏القرآن. چاپ اول. بیروت: دار‏العلم.
- شریف، عبد‏القادر و هاوتینگ جرالد. ره‏یافت‏هایی به قرآن. به‏کوشش و ویرایش مهرداد عباسی. چاپ اول. تهران: حکمت.
- شهیدی، جعفر (1368ش). ترجمۀ نهج‏البلاغه. چاپ اول. تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
- صدوق، ابو‏جعفر محمد بن علی بن بابویه قمی (بی‌تا). التوحید. تحقیق سید هاشم حسینی طهرانی. قم: منشورات جماعه المحدثین فی الحوزه‏العلمیه.
- صفار، محمد بن حسن (1404ق). بصائر‏الدرجات. تحقیق میرزا‏حسن کوچه‏باغی. تهران: اعلمی.
- طباطبایی، محمد‏حسین (1430ق). المیزان فی تفسیر‏القرآن. قم: نشر ذوی‏القربی.
- طبرسی، فضل بن حسن (1372ش). مجمع‏البیان فی تفسیر‏القرآن. چاپ سوم. تهران: ناصر‏خسرو.
- طریحی، فخر‏الدین بن محمد (1375ش). مجمع‏البحرین و م‍طل‍ع‌‌ال‍ن‍ی‍ری‍ن‌. چاپ سوم. تهران: کتاب‏فروشی مرتضوی.
- ف‍ی‍ض‌الاس‍لام‌ اص‍ف‍ه‍ان‍ی‌، ع‍ل‍ی‍‏ن‍ق‍ی (‌1379ش). ت‍رج‍م‍ه‌ و ش‍رح‌ ن‍ه‍ج‏ال‍ب‍لاغ‍ه. چاپ پنجم. تهران: فقیه.
- قاضی، وداد (1389ش). «تأثیر قرآن بر نثر‏نویسی عبد‏الحمید کاتب». ترجمۀ سیده زهرا مبلّغ.
- قرشی، علی‏اکبر (1371ش). قاموس قرآن. چاپ ششم. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
- کلینی، محمد بن یعقوب (1363ش). الکافی. تصحیح و تعلیق. علی‏اکبر غفاری. بی‌جا: بی‌نا.
- مدرس، وحید (1358ش). شرح نهج‏البلاغه. بی‌جا: بی‌نا.
- مکارم شیرازی، ناصر (1374ش). تفسیر نمونه. چاپ اول. تهران: دار الکتب الاسلامیه.