بررسی آراء سیوطی در اجمال و تبیین آیات قرآن کریم با محوریت اندیشه های علامه طباطبایی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد

2 استاد گروه علوم قرآن دانشگاه الزهرا(س)

چکیده

یکی از مباحث علوم قرآنی که توسط عالمان این علم مورد توجه قرار گرفته موضوع مجمل و مبین در قرآن کریم است. جلال الدین سیوطی درکتاب الإتقان فی علوم القرآن فصلی با عنوان « فی مجمله و مبینه » دارد و در آن فصل آیاتی که از نظر او دارای اجمال هستند را برشمرده و معانی مختلف مترتب بر آن آیات را بیان کرده است . او اسبابی مانند اشتراک لفظی ، حذف ، غرابت و... را برای اجمال برمی شمارد و آیاتی را به عنوان مثال بیان می کند. به نظر می رسد در تفسیر المیزان، با بررسی آیاتی که سیوطی آن ها را دارای اجمال برشمرده است، علامه طباطبایی در بیشتر موارد ، آن آیات را با توضیح و توجه به سیاق از شکل مجمل خارج کرده است. البته در برخی آیات که طبق نظر سیوطی مجمل هستند ، علامه طباطبایی اظهار نظر صریح یا خاصی نداشته و تنها به بیان وجوه مختلف معنایی آیه پرداخته است . این مقاله کوشیده است با بررسی اسباب اجمال در آیاتی که در اتقان آمده و نیز پرداختن  به روایات کتاب  الدر المنثور فی التفسیر بالمأثور ، دیدگاه سیوطی درباره اسباب اجمال را مورد مطالعه قرار داده است و با مراجعه به کتب مختلف علوم قرآنی و نیز تفسیر المیزان  ، اجمال درآن آیات را تحلیل و بررسی نماید .  

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Review Suyutis opinion on Ejmal and Tabyin in the holy Quran , with emphasis on the views Allameh Tabatabai

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Habibi 1
  • Fathieh Fattahizadeh 2
چکیده [English]

One of the fields of study in Quranic sciences is the clarity and vagueness of quranic verses (mojmal and mobayan). Jalaluddin al-Soyuti assigns one of the chapters of his his book "al-Etgan fi Olum-el-Qur’an" to this subject, in which he enumerates verses considered as “vague” with their various meanings. As the causes of ambiguity, he cites homonymity, rarity of words, ellipsis and etc. and gives examples from quranic verses.
In this article, Soyuti’s view on the causes of vagueness based on his statements on the verses mentioned in “al-Etghan” as well as hadiths in his other book "Al-Dor al-Manthur” has been examined with reference to different books on quranic sciences and Allama Tabatayi’s views in his Almizan exegesis. In most cases, Almizan has considered these verses, due to their context, as clear; however at times, no definite meaning is suggested and probable meanings of the verse have only been mentioned.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Holy Quran
  • Mojmal and Mobayan
  • Suyuti
  • Allamah Tabatabai
  • Al-Etgan Fi Ulum Al-Quran
  • Almizan Fi Ulum Al_Quran
  • Al-dor Al-manthoor
-       قرآن کریم.
-       ابن فارس، احمد (بی تا)، معجم مقاییس اللغه، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
-       ابن منظور، محمد بن مکرم (1275ق)، لسان العرب، بیروت: دار صادر.
-       ازهریّ، محمد بن احمد (بی تا)، تهذیب اللغه، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
-       بیگلری، حسن (بی تا)، سرّ البیان فی علم القرآن، قم: انتشارات کتابخانه سنایی، چ ششم.
-       حریری، محمد یوسف (1384ش)، فرهنگ اصطلاحات قرآنی، قم: هجرت.
-       راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1374ش)، مفردات الفاظ القرآن، بیروت: دار القلم.
-       زرکشی، محمد بن عبدالله (1410ق)، البرهان فی علوم القرآن، بیروت: دار المعرفه.
-       سیوطی، جلال الدین عبدالرحمن (بی تا)، الإتقان فی علوم القرآن، بیروت: دار الکتب العلمیه.
-       سیوطی، جلال الدین عبدالرحمن ، (1421ق)، التحبیر فی علم التفسیر، بیروت: دار الفکر.
-       سیوطی، جلال الدین عبدالرحمن ، (1404ق)، الدرالمنثور فی التفسیر بالمأثور، قم: کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی.
-       صدوق، محمد بن علی (1413ق)، من لا یحضره الفقیه، قم: انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه.
-       صدوق، محمد بن علی ، (1361ش)، معانی الأخبار، قم: انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه.
-       طباطبایی، سید محمد حسین (1417ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه.
-       طباطبایی، سید محمد حسین ، (1353ش)، قرآن در اسلام، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
-       طبرسی، فضل بن حسن (1372ش)، مجمع البیان فی علوم القرآن، تهران: ناصر خسرو.
-       فراهیدی، خلیل بن احمد (1410ق)، العین، قم: انتشارات هجرت.
-       قمی، علی بن ابراهیم (1404ق)، تفسیر قمی، قم: دار الکتاب.
-       کلینی، محمد بن یعقوب (1365ش)، کافی، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
-       مجلسی، محمدباقر (1404ق)، بحارالأنوار، بیروت: مؤسسه الوفا.
-       محلی، جلال الدین محمد؛ سیوطی، جلال الدین عبد الرحمن (1416ق)، تعظیم القرآن العظیم، بیروت: مؤسسه النور للمطبوعات.
-       مصطفوی، حسن (بی تا)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، بیروت: دار الکتب العلمیه.
-       معرفت، محمد هادی (1415ق)، التمهید فی علوم القرآن، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
-       معرفت، محمد هادی ، (1387ش)، علوم قرآنی، تهران: انتشارات سمت.