Document Type : Research Paper
Authors
1 ), Ph.D. student of Quran and Hadith Sciences, University of Quran and Hadith, Qom, Iran
2 Associate Professor of Quran and Hadith University. Qom, Iran
3 Assistant Professor, Department of Hadith Sciences and Education, Quran and Hadith University, Qom, Iran
Abstract
Highlights
شریف حسن بنحمزه مامطیری محدث ثقه امامی قرن چهارم هجری قمری، علاوه بر انتقال میراث مدرسه حدیثی قم به بغداد، میراثهای مهم مدارس حدیثی طبرستان، خراسان، مکه، کوفه و ری را نیز به بغداد منتقل نمود. تصریح شیخ طوسی و نجاشی بر وثاقت ایشان در وهله نخست، و سپس توثیقات عام همچون ترحّم و ترضّی محدثان نامداری همچون شیخ صدوق و شیخ مفید، کثرت نقل از وی توسط شیخ طوسی در کتابهای حدیثی تهذیب الاحکام و الاستبصار و نجاشی در فهرست اسماء مصنفی الشیعة، مشایخ اجازه مهم همچون علی بن ابراهیم قمی، ابوعلی اشعری و...، شاگردان مهم و معتبری همچون شیخ صدوق، شیخ مفید، ابنغضائری و...، انتقال میراثهای مهم حدیث به بغداد و الفاظ متعدد دال بر مدح، حاکی از وثاقت ایشان است.
یافتههای پژوهش با تفکیک ادوار هجرت محدثان از قم به بغداد و ابعاد انتقال میراث حدیثی به «راوی» و «کتاب»، پیشتازی ابنحمزه بر سایر محدثان معاصر از بُعد تعداد راویان را دیدگاه صواب یافت. وی همچنین، پس از ابنقولویه قمی، بیشترین میراث حدیثی را به بغداد منتقل نمود. همچنین شیخ طوسی بیشترین میراث ابنحمزه را در کتابهای تهذیب الاحکام و الاستبصار نقل نمود. با توجه به اینکه ابنحمزه در برخی منابع به عنوان راوی ابنبطه قمی معرفی شد، انگاره غلط انگاشتن تمام طرق ابنبطه اشتباهی دیگر در پژوهشهای پیشین بود که ناصواببودن این دیدگاه، در پژوهش حاضر نمایان شد. اعراض نجاشی از طریق آکنده از غلط و تخلیط ابوالمفضل شیبانی حاکی از صحت طریق ابنحمزه و تلاش وی برای انتقال طریق صحیح به مدرسه حدیثی بغداد است. طریق ابنحمزه از مشایخ قمی همچون علیبن ابراهیم، ابنبطه، احمد بن ادریس و احمد برقی نزد محدثان امامیه بغداد معتبر بود و سهم بسزایی در تألیف میراثهای حدیثی امامیه پس از خود داشت. در دادهکاوی پژوهشهایی در موضوع رابطه مدرسه حدیثی قم و بغداد، توجه به منبع مهم مشیخه شیخ طوسی، بسیاری از تعارضات اولیه را برطرف خواهد کرد که در پژوهشهای پیشین به این نکته توجه نشد.
Keywords
Main Subjects
doi:10.22059/jqst.2020.295762.669453
www.ostadmadadi.ir/persian/book/11527/8709