تاریخ انگارۀ «کرم» در فرهنگ عصر نزول

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استاد دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران

2 دانشیار دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران

3 دکترای علوم قرآن و حدیث دانشگاه تهران

چکیده

در میان معانی متعدد ریشه«کرم»، معنای «بخشش» تنها در زبان‌های جنوبی حاشیه‌ای و دیگر معانی این ریشه، احترام، اعتبار و شرافت تنها در زبان عربی ملاحظه می‌شود. اما ظهور این معانی را در آخرین مراحل فرایند معناسازی «کرم» در فرهنگ عصر نزول، از لحاظ اجتماعی و فرهنگی چگونه می‌توان تحلیل نمود؟ و اینکه آیا فرایند معناسازی کرم، در قرآن نیز تداوم یافته و اصولا معانی ریشۀ «کرم»، پیش از نزول و پس از آن، چه ارتباطی بایکدیگر دارند و از حیث علل، انگیزه وکارکرد چگونه‌اند؟ بر مبنای مطالعه انسان‌شناسانۀ پدیدۀ بخشش، مفهوم کرم را در فضای عربستان قبل از نزول دوگونه می‌توان تحلیل نمود:1) برپایۀ انگیزه‌ها و 2) از طریق کارکردهای بخشش. زیرا صاحبان قدرت با توجه به تغییر گفتمان اقتصادی شبه‌جزیره و با انگیزه کسب اعتبار، احترام و پرستیژ و به منظور پی‌ریزی مجدد قدرت اکتسابی به بخشش-روی ‌می‌آوردند. بخشش، به آفرینش انگارۀ شرافت در میان مردم منجر می‌گردید و میان شرافت و بخشش وکسب و تثبیت قدرت بیشتر ارتباط برقرار می‌شد. صاحبان قدرت از طریق خلق انگارۀ بذل و بخشش‌های خویش و درافکندن آن خیال به اذهان مردمان، رفته‌رفته از مقبولیتی چشمگیر برخوردار می‌شدند. در مقابل از آنجا که مبدأ کرم در جهانبینی قرآنی خداوند است ونه انسانها، باید بر محور تقوای الهی باشد، به همین دلیل نیز این دو تحلیل تبیین دقیقی از باز تعریف انتقادی «کرم» در جهانبینی قرآن پیش روی ما می‌نهد که در مواجهه با پدیدۀ بخشش جاهلی از نظر بستر شکل‌گیری، انگیزه‌ی جبران و نوع انجام آن متفاوت است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The history of the "KARAM" in the culture of the time of the Quran descent

نویسندگان [English]

  • Ahad Faramarz Gharamaleki 1
  • Shadi Nafisi 2
  • maryam Ghasemahmad 3
1 Professor of Faculty of Theology, University of Tehran
2 Associate Professor​ of Tehran University
3 PHD of univercity of Tehran
چکیده [English]

Among the many meanings of the root of the "worm", the meaning of "forgiveness" is seen only in the southern marginal languages, and other meanings of this root, respect, credibility, and honor are only mentioned in Arabic. But how can these meanings be analyzed in the last stages of the process of semanticization of "worms" in the culture of the age of decline, socially and culturally? And whether the process of semanticization of the worm persists in the Qur'an, and what are the main meanings of the "worm" before and after the decline, how are they related to each other, in terms of causes, motivation and function?
 According to a humanist study of the phenomenon of forgiveness, the concept of worm in the Saudi space before the descent of two ways can be analyzed: 1) based on motives and 2) through the functions of forgiveness. Because the owners of power, in view of changing the economic discourse of the paranormal region, were motivated to gain credibility, respect and prestige, and to regain the acquired power of forgiveness-zeal. Forgiveness led to the creation of the notion of dignity among the people, and was communicated between dignity and forgiveness and the consolidation of power. Owners of power have enjoyed a remarkable acceptance through the creation of their idolatry and forgiveness to the minds of peoples. On the contrary, since the origin of the worm in the Qur'anic worldview is God, not humans, it should be on the axis of divine reverence,...

کلیدواژه‌ها [English]

  • Economic Anthropology
  • respect and credit
  • forgiveness
  • gift exchange
  1. قرآن کریم.
  2. اسملسر، نیل، جی (1376)، جامعه شناسی اقتصادی، ترجمه: محسن کلاهچی، تهران: انتشارات کویر.
  3. اردبیلی، لیلا (1394)، رساله پیشکش، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
  4. العلی، صالح احمد (2000)، تاریخ العرب القدیم و االبعثه النبویه، بیروت: شرکه المطبوعات للتوزیع و النشر.
  5. اولیف،جین؛ دمن، مک (1390)، دائرةالمعارف قرآن کریم (EQ)، تهران: نشر حکمت.
  6. ایزوتسو.توشیهیکو (1378)، مفاهیم اخلاقی ادبی در قرآن مجید، تهران: نشر فرزان.
  7. ایزوتسو، توشیهیکو (1361)، خدا و انسان در قرآن ترجمه: احمد آرام، تهران: شرکت سهامی انتشار.
  8. بوریس، وایزمن ؛ لوی، استروس(1379)،  قدم اول، ترجمه: نورالدین رحمانیان، تهران: نشر شیرازه.
  9. جانسون، لیکاف ؛ جرج، مارک (1395)، استعارههایی که با آنها زندگی میکنیم، ترجمه: هاجر آقا ابراهیمی، تهران: نشر علم.
  10. جواد، علی (1993)، المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، بغداد: انتشارات دانشگاه بغداد.
  11. دوپویی، فرانسیس (1385)، انسان شناسی اقتصادی، ترجمه: محدثه محب حسین، تهران: نشر علم.
  12. ریویر،کلود (1379)، درآمدی بر انسان شناسی، ترجمه: ناصر فکوهی، تهران: نشر مرکز.
  13. رمضانی، ولی اله (1395)، درآمدی بر ساختارگرائی، تهران: انتشارات سازمان جهاد دانشگاهی.
  14. فرخ‌نیا، رحیم (1376)، مقدمهای برمردم شناسی. همدان: دانشگاه بوعلی همدان.
  15. قاسم احمد، مریم، (1396)، رساله دکتری: «تحلیل مفهومی‌کرامت در قرآن و روایات در پرتو دانش معناشناسی و ملاک‌های سنجش آن در رفتار ارتباطی»، استاد راهنما: أحد فرامرز قراملکی، عبدالهادی فقهی­زاده، تهران: دانشگاه تهران.
  16. قراملکی،أحد فرامرز (1395)، قدرت انگاره، تهران: نشر مجنون.
  17. شیرزاد، محمد حسین (1393)، پایان نامه کارشناسی ارشد: «مفهوم ربا در فضای نزول قرآن کریم»، تهران، دانشگاه امام صادق(ع).
  18. لوی استروس،کلود (1379)، دیدگاه مردم شناسی، ترجمه: نعمت‌الله تقوی، تهران: نشر دنیا.
  19. مور، جری دی (1391)، زندگی و اندیشه بزرگان انسانشناسی، ترجمه: هاشم آقا بیگ پوری، تهران: نشر جامعه شناسان.
  20. وات، مونتگمری(2002)، محمد صلی الله علیه و سلم فی مکه، ترجمه: عبدالرحمن عبدالله الشیخ، قاهره: الهیئه المصریه العامه للکتاب.
  • Black.J & George.A & Postgate.N (2000), A Concise Dictionary of Akkadian, Germany, Otto Harrassowitz verlag & Wiesbaden.
  • Costaz, L. (1984), Dictionnaire syriaque- français, Beirut: Dar El-Machreq.
  • Dillmann, A. (1865), Lexicon Linguae Aethiopicae. Lipsiae.
  • Gesenius, William (1939), A Hebrew and English Lexicon of the Old Testament, ed. F.A.
  • Jastrow, M. (1950), A Dictionary of the Targumim, the Talmud Babli and Yerushalmi and the Midrashic literature. (Reprint) New York: Pardes Publishing House.
  • Leslau, W. (1987), Comparative dictionary of Ge'ez (Classical Ethiopic). Wiesbaden: Otto Harrassowitz.
  • Mauss, Marcel, )1966(, the gift, London: Lowe and  Brydone
  • Malinowski, B. )1922,( Argonauts of the Western Pacific, London.
  • Strathern&Stewart (2005), Ceremonial exchange, A hand book of economic anthropology, UK: Edward elgar.
  • The Assyrian Dictionary (CAD), (1964), The oriental institute of the university of Chicago.
  • Zammit, Martin, (2002), A Comparative Lexical Study of
  • Quranic Arabic, Leiden: Brill.