نقد دیدگاه مفسران پیرامون آیات دال برعدم نزاهت بیان خداوند در قرآن

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه کاشان

2 معاون پژوهشی مرکز تخصصی تفسیر و علوم قرآنی حضرت زینب

چکیده

نزاهت بیان به معنای پیراسته بودن واژگان از بدزبانی و سخن ناهنجار است که شنیدن آن باعث آزردگی خاطر مخاطب می‌شود. آنچه در بین علما و مفسران رایج است این است که خداوند والاترین محتوا را با الفاظی زیبا و جذاب در قرآن بیان کرده تا جایی که حتی در بیان ناگوارترین مطالب، در عین صراحت ورسایی با رعایت تمام موازین ادبی و اخلاقی، پیام خود را ارائه داده و از نزاهت دور نمانده است. اما شاهد آیاتی در قرآن هستیم که در ظاهر امر و مطابق با ادبیات عرب و فهم کاربران، در آن‌ها نزاهت رعایت نشده و در گام اول چنین به نظر می رسد که این مفردات قرآنی حاوی ‌نوعی توهین و تخریب است. مقاله حاضر با روش توصیفی و کتابخانه ابتدا نظر مخالفان عدم نزاهت بیانی و استدلالات آنها را بررسی و نقد می کند و سپس با گردآوری نظر مفسرانی که این الفاظ را دال بر تحقیر و توهین می دانند و نقد و بررسی دلایل آنها به این نتیجه می رسد که، با در نظر گرفتن تمام استدلالات و توجیهات مفسران و فارغ از پرداختن به ماهیت، صفات و ویژگیهای مخاطبان و استحقاق آنان برای چنین کاربری، و با توجه صرف به گوینده و کاربر این الفاظ یعنی خداوند متعال که مجمع اتم و اکمل صفات جلالیه و جمالیه است، چنین برداشت می شود که نفس چنین کاربری از جانب ذات اقدس الهی دلالت بر ترجیح و اولویت «صراحت بیان» در مقابل «نزاهت بیانی» است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Evaluation of Exegetes Opinions about Quranic Verses by Impoliteness Expression of God

نویسندگان [English]

  • Mohammad hassan Saneipur 1
  • Fatemeh Morshedi Bidgoli 2
  • Atiyah Mashreghi 2
1 Associate Professor, Department of Qur’an and Hadith Sciences, University of Kashan, Iran
2 Educational Deputy of Tafsir and Qur’anic Sciences Professional Center, Iran
چکیده [English]

Expressiveness means that words are detached from bad language and abnormal speech, which makes the audience annoyed to hear it. What is common among scholars and commentators is that God has stated the highest content with beautiful and attractive words in the Qur'an, so much so that even in expressing the most unfortunate contents, at the same time explicitly and frankly, he has conveyed his message by observing all literary and moral standards. And it's not far off. However, we see verses in the Qur'an that seemingly do not comply with the Arabic literature and the understanding of the users, and in the first place it seems that these Qur'anic contents contain some kind of insult and destruction. With the descriptive method and the library, the present article first examines and criticizes the opinion of the opponents of the lack of rhetoric and their arguments, and then by collecting the opinion of the commentators who consider these words as evidence of humiliation and insult and criticizing and examining their reasons. That is, considering all the arguments and justifications of the commentators and regardless of the nature, attributes and characteristics of the audience and their entitlement to such use, and considering only the speaker and user of these words, ie God Almighty, the Atomic Assembly and the complete attributes of glory and honour, it is understood that this usage by the essence of the divine sanctuary indicates the preference and priority of "explicit word" versus "politeness Expression".

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Impoliteness Expression "
  • "Excerpt of commentators"
  • "qaradah"
  • "Kalb"
  • "Hemar"

مراجع

-        ابن اثیر ، مبارک بن محمد (بی تا). البدیع فی علم العربیه، مکه : جامعه القری.
-        ابن درید، محمد بن حسن(1988).جمهرة اللغة،بیروت:دار العلم للملایین.
-        ابن دمامینى، محمد بن ابى بکر( بی تا).شرح الدمامینی على مغنی اللبیب، لبنان: مؤسسة التاریخ العربی .
-        ابن شهر آشوب مازندرانی(۱۳۷۹ ).المناقب‌، قم: مؤسسه انتشارات علامه.
-        ابن فارس، احمد (1404).معجم مقاییس اللغة.قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
-        ابن منظور، محمد بن مکرم( 1414). لسان العرب،چاپ سوم، بیروت : دارصادر.
-        ابن‏عاشور، محمدطاهر(1420).تفسیر التحریر و التنویر المعروف بتفسیر ابن عاشور، بیروت: مؤسسة التاریخ العربی .
-        ابوالفتوح رازى، حسین بن على ( 1408).روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن. مشهد مقدس: آستان قدس رضوى.
-        ایروانی زاده، عبدالغنی، سید رضا، میر احمد(1388).نزاهت در قرآن، تحقیقات علوم قرآن و حدیث،سال ششم، شماره 12.
-        بیضاوی، عبدالله بن عمر(1418). انواز التنزیل و اسرار التاویل،بیروت : داراحیاء التراث العربی.
-        جوادی آملی، عبدالله(1392). تسنیم( تفسیر قرآن کریم)،قم: اسراء.
-        جوهرى، اسماعیل بن حماد(1376 ).الصحاح: تاج اللغة و صحاح العربیة،بیروت: دار العلم للملایین.
-        حسین یوسف، موسى(1410).الإفصاح فى فقه اللغة،قم : مکتب الاعلام الاسلامی.
-        حمیرى، نشوان بن سعید(1420 ).شمس العلوم و دواء کلام العرب من الکلوم،دمشق: دار الفکر.
-        راغب اصفهانى، حسین بن محمد(1412 ).مفردات ألفاظ القرآن،بیروت: دار القلم.
-        رشید رضا، محمد (1414).تفسیر القرآن الحکیم الشهیر بتفسیر المنار، لبنان: دار المعرفة.
-        رضایى اصفهانى، محمدعلى(1387 ).تفسیر قرآن مهر، قم:پژوهشهاى تفسیر و علوم قرآن .
-        زبیدى، محمد بن محمد( 1414).تاج العروس من جواهر القاموس، بیروت: دار الفکر .
-        زمخشرى، محمود بن عمر ( 1407).الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل و عیون الأقاویل فى وجوه التأویل. بیروت: دار الکتاب العربی.
-        سید قطب، ابراهیم (1425). فی ظلال القرآن، بیروت: دارالشروق.
-        سیوطی، جلال الدین(1380).ترجمه الاتقان فی علوم القرآن، چاپ سوم ، تهران:امیرکبیر.
-        صاحب، اسماعیل بن عباد ( 1414).المحیط فى اللغة.بیروت: عالم الکتب.
-        طباطبایى، محمدحسین(1390). المیزان فی تفسیر القرآن، لبنان:موسسه الاعلمی للمطبوعات.
-        طباطبایى، محمدحسین(1374).ترجمه تفسیر المیزان، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
-        طبرسى، فضل بن حسن ( 1372).مجمع البیان فی تفسیر القرآن. تهران: ناصر خسرو.
-        طبرسى، فضل بن حسن  (1375).ترجمه تفسیر جوامع الجامع، مشهد: آستان قدس رضوی.
-        طبرسى، فضل بن حسن  (1412).تفسیر جوامع الجامع. قم:حوزه علمیه .
-        طریحى، فخر الدین بن محمد(1375 ).مجمع البحرین، تهران: مرتضوی .
-        طیب، عبدالحسین(1369). اطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران: اسلام.
-        عرفان، حسن،(1388).ترجمه و شرح جواهر البلاغة.. قم: بلاغت.
-        علوى مقدم، محمد (1372). در قلمرو بلاغت : مجموعه‏اى از مقاله‏ها، پژوهشها، نقدها و بحثهاى بلاغى و تفسیرى، مشهد مقدس: آستان قدس رضوى.
-        عمید، حسن(1389). فرهنگ عمید، چاپ اول، بی جا: راه روشن.
-        فخر رازى، محمد بن عمر (1420).التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)، بیروت: دار إحیاء التراث العربی
-        فراهیدی، خلیل بن احمد(1410). العین، چاپ دوم، قم : هجرت .
-        فیروز آبادی ، محمد بن یعقوب (1415 ). القاموس محیط، بیروت : دارالکتب العلمیه.
-        فیض کاشانی، محمد(1418).الاصفی فی تفسیر القرآن، قم:مرکز النشر التابع لمکتب الإعلام الإسلامی.
-        فیومی،‏احمد بن محمد(1414).المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی،قم : دارالهجره.
-        قرائتى، محسن (1388). تفسیر نور، تهران: مرکز فرهنگى درسهایى از قرآن.
-        قرشی، علی اکبر(1371). قاموس قرآن، تهران : دارالکتب الاسلامیه.
-        قرشى بنابى ، على‏اکبر(1375).تفسیر احسن الحدیث،تهران: بنیاد بعثت.
-        قمى مشهدى، محمد بن محمدرضا ( 1368).تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، تهران:وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى.
-        کاشانى، فتح‏الله بن شکرالله (1363 ).تفسیر خلاصه منهج الصادقین: مسمى به خلاصة المنهج،تهران: اسلامیه .
-        مدنی، علی خان بن احمد(1384 ). الطراز الاول و الکناز لما علیها من لغه، مشهد مقدس : آل البیت لاحیاء التراث.
-        مصری ، ابن ابی اصبع(1963). بدیع القرآن، مشهد: دار النهضه.
-        معین ، محمد(1386). فرهنگ فارسی معین، تهران : نامن.
-        مغنیه، محمدجواد(1378).ترجمه تفسیر کاشف، قم: بوستان کتاب .
-        مکارم شیرازى، ناصر(1371 )، تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الإسلامیة .
-        واحدی ، علی بن احمد(1415). الوجیز فى تفسیر الکتاب العزیز( واحدى)،بیروت : دراالقلم. 
 

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 31 فروردین 1398
  • تاریخ بازنگری: 22 مهر 1399
  • تاریخ پذیرش: 02 تیر 1399

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار