تحلیل الگوی قوه ادراکی «سمع» در آیات قرآن کریم

نوع مقاله : ترویجی

نویسندگان

1 دانشکده الهیات . دانشگاه الزهرا

2 دانشگاه الزهرا،دانشکده الهیات و معارف اسلامی، گروه علوم قرآن و حدیث.

چکیده

"سمع" از واژگان پربسامد در آیات قرآن است که نشان دهنده اهمیت این قوه ادراکی در زندگی انسان است. استخراج قواعد و نکات شنیداری مربوط قوه ادراکی سمع در آیات قرآن کریم، در توانمندسازی انسان برای کاربری آگاهانه این قوه موثر و راه‌گشا است. این پژوهش به روش توصیفی ـ تحلیلی از نوع تحلیل محتوا و با مطالعه کتابخانه‌ای به استخراج الگوی حاکم بر این آیات می‌پردازد. بدین منظور، ابتدا آیات مشتمل بر واژه سمع تفکیک شد(163 آیه) و پس از انس با آیات مبتنی بر سیاق، تحلیل کمی شد و تعداد 679مضمون فرعی و 34 مضمون اصلی به دست آمد. این مضامین در سه جهتگیری مضمونیِ خداوند و سمع، سمع انسان و سمع غیر انسان سازمان‌دهی شد. طبق یافته‌های پژوهش سمع الهی حاکی از علم و احاطه مطلق خداوند بر مخلوقات است و بر آشکار و نهان آگاه است. افزون بر این خداوند جاعل سمع در مخلوقات است و هرگاه اراده کند آن را بازمی‌ستاند. قوه سمع در انسان ابزار هدایت اوست و این امر مشروط به نوع کنش و موضع‌گیری شنیداری او در برابر مسموعات است و چه بسا کنش نامناسب انسان اسباب هلاکت اوست. طبق آیات قرآن شیاطین و جنیان نیز از قوه سمع برخوردارند و نسبت به شنیدن آیات الهی دارای اختیار بوده و کنش‌هایی را در مواجه با کلام الهی نشان داده‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Analysis of the Model of the Understanding Potential Hearing in the Quran

نویسندگان [English]

  • Somayeh Abarghoie Podeh 1
  • zahra sarfi 2
1 Department of Quranic studies and Hadith Faculty of Theology
2 Department of Quranic Studies and Hadith, Faculty of Theology and Islamic Sciences, ‎Alzahra University, Tehran, Iran(ROR.013cdqc34)
چکیده [English]

Analysis of the Model of the Understanding Potential Hearing in the Quran



Abstract

"Hearing," is one of the most frequent words in the Qur’an, showing the importance of this understanding power in human life. Based on the descriptive-analytical method of content analysis and library study, this study extracts the ruling pattern of these verses. First, the verses containing the word hearing are separated (163 verses). Comparing with the verses based on the context, quantitative analysis is done, finding 679 sub-themes and 34 main themes.These themes are organized in three thematic orientations of God and hearing, human hearing and non-human hearing. Finding show that divine hearing indicates the absolute knowledge and encirclement of God over the creatures and is aware of the visible and the hidden. In addition to this, God is the listener in the creations and when He wills, He stops it. The ability of hearing in man is the tool of his guidance, and this depends on the type of action and his listening stance towards what he hears, and perhaps the inappropriate action of man is the cause of his destruction. According to the verses of the Qur'an, demons and jinn also have the ability to hear and have the authority to hear the divine verses and have shown actions in the face of the divine word.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hearing
  • divine forgery
  • perceptive power
  • non-human hearing