تحلیل فقه الحدیثی مفهوم احادیث دال بر اسمای حسنای خدا بودن اهل بیت (ع)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

واژه ی «اسم» و مشتقات آن از واژه های بسیار پرکاربرد در علوم اسلامی (اعم از علوم نقلی و عقلی) است. این مقاله با روش کتابخانه ای در گردآوری مطالب و شیوه اسنادی در نقل دیدگاه ها و روش تحلیل محتوا در تحلیل داده ها این مساله را بررسی کرده است که مفهوم دقیق اسمای حسنی بودن اهل بیت (ع) که در احادیث اسلامی آمده است، چیست؟ و به این نتیجه دست یافته است که حوزه معنایی فراگیر این عبارت شامل معانی زیر می گردد: آن بزرگواران راهنمای تشریعی به احکام خدا؛ راهنمای تکوینی به خدا؛ راهنمای به صفات و اسماء خدایند؛ برترین واسطه بین خلق و خدا؛ برترین وسیله ظهور اسماء خدا یا برترین مظاهر اسماء خدایند؛ و در نهایت در مقام عبودیت و بندگی جز خدا را نشان نمی دهند. به این صورت که امکان دارد در یک عبارت همه این معانی و یا هر احتمال دیگر ممکن لحاظ شده باشند و یا اینکه در هر استعمالی برخی از آنها اراده شده باشد و مراد از مجموع استعمال ها تمامی این معانی باشد. و دلیل عمده درستی این دیدگاه تحلیل لغوی فراگیر واژه از سویی و اطلاق مضمون اسمای حسنای خدا بودن اهل بیت (ع) است که در احادیث مورد بحث بدان تصریح شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Analysis of the Traditions Indicating Ahl-ol-Bayt as the Most Beautiful Names of God

نویسنده [English]

  • kawoos roohi
‏Assistant Professor of Qur'an and Hadith at Tarbiyat Modarres University‎
چکیده [English]

The word "name" and its derivatives are widely used in Islamic sciences (both traditional and rational ones). This article has examined the exact meaning of the  Ahl-ol-Bayt (SAA) being the most beautiful names of God, as has been stated in the  Islamic traditions  and it has consequently identified its broad field  of meanings as follows: they are  the legislative  guides to the commandments of God, esoteric  guides in creation, guides to God's Attributes and Names, the best mediators  between people and God, the best manifestation of the names of God, and finally in the status of servitude, they completely surrender to  God. Considering such a broad semantic field, these meanings, partly or at whole, might be meant according to the context. The comprehensive lexical analysis  of the term ,in one hand and the meaning of the  Ahl-ol-Bayt (SAA) being the most beautiful names of God which is used in an absolute, unqualified meaning, on the other hand,  are the main reasons for justifying such an opinion about these group of hadiths. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • God's Name
  • the most beautiful names
  • Ahl-ol-Bayt (SAA)
  • hadiths

مراجع

-         قرآن کریم.
-      ابن ترکه، صائن الدین على بن محمد (1360)، تمهید القواعد، با حواشى آقامحمدرضا قمشه‏اى و آقا میرزا محمود قمى و مقدمه و تصحیح، سید جلال الدین آشتیانى، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و آموزش عالى.
-         ابن شهر آشوب مازندرانى، محمد بن على (1379ق)، مناقب آل أبی طالب علیهم السلام (لابن شهرآشوب)، قم: نشر علامه.
-         ابن عربی، ابوعبدالله محیی الدین (بی تا)، الفتوحات المکیّة، بیروت: دار صادر.
-         همو، (1422ق)، تفسیر ابن عربی، تحقیق، مصطفی رباب، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
-         ابن عقیل، همدانى (1964م)، شرح ابن عقیل، مصر: مکتب تجارى الکبرى.
-         ابن منظور، محمد بن مکرم (1405ق)، لسان العرب، قم: نشر ادب حوزه.
-      استر آبادی، رضی الدین (1395)، شرح شافیة ابن الحاجب، با شرح: محمد نور الحسن، محمد الزفزاف ، محمد محیی الدین عبد الحمید،  بیروت: دار الکتب العلمیة.
-         همو، (1975م)، شرح الرضى على الکافیة، تهران: مؤسسه صادق.
-         إیجى، (1417)، المواقف، بیروت: دارالجلیل.
-         بالى زاده، مصطفی (بی تا)، شرح فصوص الحکم‏، بیروت: دار الکتب العلمیة.
-         جرجانى، على بن محمد (1907)، شرح المواقف، مصر: مطبعة السعادة.
-         جندی، مؤید الدین (1380ش)، شرح فصوص الحکم ، تحقیق: سید جلال الدین آشتیانی‏، قم: مؤسسة بوستان کتاب.
-         خمینی، روح الله (1375ش)، حواشی بر قیصرى، بی جا: انتشارات علمى و فرهنگى،.
-         خویى، سید ابوالقاسم (1395)، البیان فى تفسیر القرآن، بیروت: دار الزهراء.
-         زبیدی، محمّد بن محمّد (بی تا)، تاج العروس من جواهر القاموس، تحقیق: جمعی از محققین، بی جا: دار الهدایة.
-         سبزوارى، ملاهادى (بی تا)، شرح الاسماء الحسنى، قم: مکتب بصیرتى.
-         صدر المتألهین‏، محمد شیرازى (بی تا)،  الشواهد الربوبیة فى المناهج السلوکیة، قم: المرکز الجامعى للنشر.
-         همو، (1383)،  شرح أصول الکافی، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى.
-         همو، (1981م)، الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة، بیروت: دار احیاء التراث‏.
-         صدوق، شیخ محمد بن على بن حسین بن بابویه (بی تا)، التوحید، تصحیح: هاشم حسینى تهرانى، قم: جامعه مدرسین.
-         طباطبایى، سید محمد حسین (1365)، الرسائل التوحیدیة، قم: بی نا.
-         همو، (1393ق)، المیزان فى تفسیر القرآن، بیروت: مؤسّسة الاعلمى للمطبوعات.
-         عفیفی، أبو العلا (1370ش)، تعلیقه بر محیى الدین ابن عربى، شرح: ابوعبدالله محمد بن على، قم: انتشارات الزهراء (س).
-         عیاشی، محمدبن مسعود (1380ق)، تفسیر العیاشی، تحقیق: سید هاشم رسولی محلاتی، تهران: چاپخانه علمیة.
-         فیروزآبادی، محمد بن یعقوب (بی تا)، قاموس المحیط، بی جا: بی نا.
-         فیض کاشانى، محمد محسن (1406ق)،  الوافی، اصفهان: کتابخانه أمیرالمؤمنین على(ع).‏
-         همو، (1979)،  تفسیر صافى، بیروت: موسسة الاعلمى للمطبوعات لبنان.
کلینى، ابو جعفر محمد بن یعقوب (1407ق)‏، الکافی‏، تهران: دار الکتب الإسلامیة
تحقیقات علوم قرآن و حدیث
دوره 12، شماره 3 - شماره پیاپی 27
پاییز 1394، پیاپی 26
مهر 1394
صفحه 27-48

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 20 دی 1392
  • تاریخ بازنگری: 18 آبان 1394
  • تاریخ پذیرش: 20 اردیبهشت 1393

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار