فراز وفرود مکی ومدنی در تفسیر الحدیث

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه کاشان ‏

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه کاشان

چکیده

چکیده: دروزه از مفسران معاصری است که تفسیر خود را براساس ترتیب نزول قرآن سامان داده است. از جمله دلایل او در تنظیم چنین تفسیری، فهم بهتر تفسیر قرآن براساس فرآیند نزول تاریخی قرآن است. دروزه شیوه ی امام علی- علیه السلام- را در جمع آیات قرآن پس از رحلت پیامبر گرامی اسلام- صلی الله علیه وآله- به عنوان پشتوانه چنین نگاهی در تفسیر قرآن به شمار آورده است. اهتمام به سیاق آیات و تقسیم سوره های قرآن به مکی و مدنی در تقسیم کلام الهی از محورهای بنیادینی است که دروزه اساس شیوه ی تفسیری خود را بر آن قرار داده است تأکید دروزه در تقسیم سورمکی به مکی و مدنی به قاعده ی سیاق و مضمون باعث شده که روایات در تفسیر او از جایگاه مهمی برخوردار نباشند و تمام همت او مصروف ایجاد نوعی رابطه و تبیین وحدت موضوعی بین آیات سوره ها باشد. این رویکرد باعث گردیده در پاره ای موارد دروزه در تفسیر درست آیات الهی بر مبنای مکی و مدنی مسیر نادرستی طی کند و از پای بندی قواعد تفسیر و از جمله استناد به روایات صحیح - به مثابه مولفه ی مهم در فهم آیات- دور نشود. در عین حال دروزه در پاره ای موارد توانسته با التزام به نقش مکی و مدنی در تفسیر صحیح قرآن توفیق یابد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The ups and downs of Mecca and Medina origin of the verses of the Quran in Al-Tafsir al-Hadith

نویسندگان [English]

  • Mohsen Ghasempour 1
  • Somayeh Khari 2
1 Associate professor in Quran and Hadith at University of Kashan‎
2 M.A. graduated in Quran and Hadith at University of Kashan.‎
چکیده [English]

Darvazeh is one of the contemporary interpreters that his interpretation is based on chronological order. One of his reasons to interpret the Quran in this method is understanding the interpretation of the Quran based on the process of revelation of the verses. Darvazeh followed the method of Imam Ali (Pbuh) in collecting the verses of Quran after the death of Prophet Mohammad (Pbuh) as the supporter of his attitude. his attempt in "Siyaq al Ayah(verses)" and chronological order of verses based on Mecca and Medina origin of the verses in dividing divine words are Darvazeh's fundamentals of interpretational method. Darvazeh's emphasis in dividing the Suras based on Mecca and Medina origin of the verses in "Siyaq al Ayah" and "theme" resulted in the ignorance of traditions and also all of his efforts focused on explaining the thematic unity among the verses of the Quran. Darvazeh's approach resulted in a incorrect interpretation based Mecca and Medina origin of the verses. his approach also distanced his interpretation from adherence to interpret rules such as referring to correct traditions as important component in understanding the verses. however, Darvazeh succeeded in offering correct interpretation by commitment to the role of chronological order of verses.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Al-Tafsir al-Hadith
  • Causes of revelation
  • Siyaq
  • thematic unity
  • Mecca and Medina
-         قرآن کریم.
-         آلوسی، سید محمود (1415ق)، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم؛ بیروت: دار الکتب العلمیه.
-         ابن اسحاق، محمد (1355)، سیره ابن اسحاق، مغرب: معهد الدراسات و الابحاث للتعریب.
-         ابن کثیر، اسماعیل بن عمر (1419ق)، تفسیر القرآن العظیم، بیروت: دار الکتب العلمیه.
-         ابن هشام، عبدالملک بن هشام (1415ق)، سیره النبی، تحقیق و شرح مصطفی سقا و دیگران، بیروت: دار الاحیاء تراث العربی.
-         ایازی، سید محمدعلی (1414ق)،  المفسرون حیاتهم و منهجهم، تهران: وزارت ارشاد. 
-         باقلانی ، قاضی ابوبکر (بی تا)،  اعجاز القرآن، تحقیق سید احمد صقر، قاهره: بی نا.
-         حکیم، سید محمد باقر (1378ش)، علوم قرآنى، ترجمه لسانى فشارکى، تهران: مؤسسه فرهنگى انتشارات تبیان.
-         دروزه، محمد عزه (1421ق)، التفسیر الحدیث؛ چاپ دوم، بیروت: دار الغرب الاسلامی.
-         همو، (1993م)، مذاکرات محمد عزه دروزه؛  بیروت: دار الغرب الاسلامی.
-         همو،(1367ق)، سیرة الرسول، قاهره: مطبعه الاستقامه.
-         همو، (1964م)، عصر النبی، بیروت: دار الیقظة العربیة.
-         رمضان یوسف، محمد خیر (1408ق)، تکملة المعجم المؤلفین، بیروت: دار ابن حزم
-         زرکشی، بدرالدین محمد (1408ق)، البرهان فى علوم القرآن، بیروت: دارالفکر للطباعة و النشر.
-         سیوطی، جلال الدین (1416ق)، الاتقان فی علوم القرآن، تحقیق محمد ابو الفضل ابراهیم، بیروت: موسسه الکتب الثقافیه.
-         طباطبایی، سیدمحمد حسین (1417ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی حوزه علمیه قم.
-         طبرى، ابو جعفر محمد بن جریر(1412ق)، جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت‏: دارالمعرفه.
-         عوّاد، کورکیس (1969م)، معجم المؤلفین العراقیین فى القرن التاسع عشر و العشرین، بغداد: مطبعة الارشاد
-         قمی، على بن ابراهیم (1367ش)، تفسیر قمی، قم‏: دار الکتاب‏.
-         کحّالة، عمررضا (1414ق)، معجم‏المؤلفین، بیروت: مؤسسة الرسالة.  
-         ملکى میانجى، محمدباقر (1417ق)، مناهج البیان فى تفسیر القرآن، تهران: مؤسسه الطباعة و النشر، وزارة الثقافة والارشاد الاسلامى.
-         معرفت، محمد هادى (1381ش)، علوم قرآنی، قم: موسسه فرهنگی التمهید.