تحلیل مدخل "زنان و قرآن" در دایرة المعارف قرآن "‏EQ‏" ‏

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس‌ ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه الزهراء(س)‏

2 استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه الزهراء (س)

چکیده

موضوع زن و حقوق او از جمله موضوعات مهمی است که در سده اخیر مورد توجه بسیاری قرار گرفته است و ‏امروزه دایرة المعارفها منابع اولیه و مهمی برای کسب اطلاعات در خصوص مفاهیم مختلف هستند، لذا ‏مراجعه به ‏آنها ضروری است.‏ خانم "راث رودد" در مدخل "زنان و قرآن" در دایرة المعارف قران لیدن جایگاه و حقوق ‏زن در قرآن را نقد و بررسی کرده است. این مقاله گرچه دارای نقاط قوتی است و نویسنده در آن به برخی از ‏حقوق ویژه زنان در قرآن اشاره کرده و زن و مرد را در انجام وظایف مذهبی از دیدگاه قرآن یکسان دانسته ‏است، امّا در طرح مباحث رویکردهای جانبدارانهای داشته و به ظاهر آیات بسنده و از آیات مشابه ‏یک موضوع و سیاق و فضای نزول آیه غفلت کرده است. به علاوه به منابع اصیل لغوی و تفاسیر متعدد نیز ‏مراجعه نکرده و به همین لحاظ وی با ‏استناد به برخی از تفاوتهای حقوقی زنان و مردان، زن را از نگاه قرآن موجودی فرودست و تحت سلطه مرد میداند؛ امّا حقیقت آن است که این تفاوتهای حقوقی مربوط به تفاوتهای زیستی زنان و مردان و ‏تفاوت وظایفشان در خانواده میباشد‏

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Entry of "women and the Quran" in the Encyclopedia of the Quran "EQ"

نویسندگان [English]

  • Sajedeh Nabaei 1
  • Soheyla Jalali Kondori 2
1 ‎ M.A. Graduate student of Hadith and Quranic sciences.‎
2 Assistant professor of Hadith and Quranic sciences at Alzahra University.‎
چکیده [English]

Nowadays encyclopedias are considered a primary and important source to maintain information about various topics. Women studies, as well, have been considered as an important issue in the last century Ruth Roded has discussed the subject of Women’s rights in the Qur’an, in her article “women and the Qur’an” for the encyclopedia of Qur’an. Although the article benefits from some advantages and the author mentions some of the rights dedicated to women in the Qur’an and confirms the equality of men and women in their religious duties, her approach to the issue is bias and selective.
Her study is confined to the literal meaning of the verses and she neglects similar verses on the issue, the context and the condition of revelation. Disregarding authentic lexicons and numerous exegeses, she concludes that Qur’an considers women inferior and under the suppression of men, referring to some of the differences in the rights dedicated to men and women. However, these differences actually go back to their biological differences and therefore different roles and duties in the family. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Women
  • Qur’an
  • encyclopedia of Qur’an
  • Inferiority of woman
  • Male domination
-     قرآن کریم.
-     آلوسی، محمود، (‏1415ق‏)، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم،  بیروت : داراکتب العلمیة.
-     ابوالفتوح رازی، حسین بن علی، (‏1408ق)، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، مشهد : بنیاد ‏پژوهشهای آستان قدس رضوی.
-     ابن براج طرابلسی، عبد العزیز، (‏1406ق‏)، المهذّب، قم : جامعة المدرسین.
-     ابن عاشور، محمد بن طاهر، (بیتا)،  التحریر و التنویر، بیجا.‏
-     ابن عربی، محمد بن عبدالله، (بیتا)،  احکام القرآن، بیروت : دارالجمیل.
-     ابن فارس، احمد، (‏1420ق‏)،  مقاییس اللغة، بیروت : انتشارات دار الکتب المیمه.‏
-     ابن منظور، محمد بن مکرم، (‏1413ق‏)،  لسان العرب، چاپ دار احیاء التراث العربی.
-     اسکندرلو،محمدجواد، نوشین، مریم، (پاییز و زمستان 1387ش)،  «بررسی و نقد مقاله زنان و قرآن»،  قرآن پژوهی خاورشناسان، شماره 5، ص 96-120.
-     امین، سید محمدحسن، (1418 ق)،  وضع المرأة الحقوقی بین الثبات و المتغیّر، بیروت: دارالثقلین.
-     جلالی کندری، سهیلا، (‏1383ش‏)،  زن مسلمان پرده نشینی یا حضور اجتماعی، تهران: انتشارات دانشگاه الزهراء.
-     جواد علی، (‏1413ق‏)،  المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، انتشارات دانشگاه بغداد.‏
-     حائری تهرانی، علی، (‏1377ش‏)،  مقتنیات الدرر و ملتقطات الثمر، تهران : دارالکتب الاسلامیه.‏
-     حر عاملی، محمد بن الحسن،(1413ق)،  تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعة، بیروت : مؤسسه آلبیت الاحیاء التراث.
-     حسینی جرجانی، امیر ابوالفتوح، (‏1404ق‏)،  آیات الاحکام،  تهران : انتشارات نوید.
-     دروزه، محمد عزت، (‏1383‏ق)،  التفسیر الحدیث، قاهره : دار احیاء الکتب العربیة.‏
-     راغب، حسین بن محمد، (‏1362ش‏)،  مفردات فی الفاظ الغریب القرآن، تهران : کتابفروشی اسلامیه.
-     رشیدرضا، محمد، عبده، محمد، (بیتا)،  تفسیر المنار، بیروت : دارالفکر.
-     زبیدی، مرتضی، (‏1369ش‏)،  تاج العروس من جواهر القاموس، تهران : مصحح علی شیری، مرکز اطلاعات و ‏مدارک علمی.
-     زحیلی، وهبة بن مصطفی، (‏1418ق‏)،  التفسیر المنیر فی العقیدة و الشریعة و المنهج، بیروت-دمشق دارالفکر ‏المعاصر. 
-     زمخشری، محمود، (‏1407ق‏)،  الکشاف عن غوامض التنزیل و عیون الاقاویل فی وجوه التاویل، بیروت : دارالکتاب العربی.
-     سیّد قطب، ابراهیم بن شاذلی، (‏1412ق‏)،  فی ظلال القرآن، بیروت-قاهره : دارالشروق.
-     سیوطی، جلال الدین عبدالرحمن، (‏1384ش‏)،  الاتقان فی علوم القرآن، به قلم سید مهدی حائری قزوینی، ‏ تهران : مؤسسه انتشارات امیرکبیر.
-      سیوطی، جلال الدین عبدالرحمن،(1404 ق) الدرالمنثور فی تفسیرالمأثور، قم : کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی.
-     شمس الدین. محمدمهدی، (بیتا)،  ‏ مسائل حرجة فی فقه المرأة، بیجا: مؤسسه المنار.
-     شوکانی، محمد بن علی، (‏1414ق‏)،  فتح القدیر، دمشق-بیروت : دارابن کثیر- دارالکلم الطیب.
-     صادقی تهرانی، محمد، (1365ش)،  الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن، قم : انتشارات فرهنگ اسلامی.
-     صانعی، فخرالدّین، (1385ش)،  بررسی فقهی شهادت زن در اسلام، قم : میثم تمّار.
-     صانعی، یوسف، (‏1383ش‏)،  برابری قصاص، قم : مؤسسه فرهنگی فقه الثقلین.‏
-     طباطبایی، سیّد محمد حسین، (‏1417ق‏)،  المیزان فی تفسیر القرآن، قم : دفتر انتشارات جامعه مدرسین حوزه ‏علمیه قم. ‏
-     طباطبایی، سیّد محمد حسین،، (بیتا)،   زن در اسلام، قم : نشر محمد.
-     طبرسی،فضل بن حسن، (‏1372ش‏)،  مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران : انتشارات ناصر خسرو.
-     طوسی، محمد بن حسن، (بیتا)،  التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت : داراحیاءالتراث العربی.
-     طوسی، محمد بن حسن،، (‏1387ش‏)،  المبسوط فی فقه الامامیه، تهران : المکتبه الرضویه.
-     طوسی، محمد بن حسن،، (1407ق)،  الخلاف، قم : مؤسسه النشر الاسلامی.
-     طیب، عبد الحسین، (‏1378ش‏)،  اطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران : انتشارات اسلام.
-     عروسی حویزی، عبد علی بن جمعه، (‏1415ق‏)،  تفسیر نور الثقلین، قم : انتشارات اسماعیلیان.‏
-     فخررازی، محمد، (بیتا)،  التفسیر الکبیر، بیجا.‏
-     فضل الله، محمدحسین، (‏1419ق‏)،  تفسیر من وحی القرآن، بیروت : دارالملاک للطباعة و النشر.
-     فضل الله، محمدحسین،، (‏1417ق‏)،  دنیا المرأة، بیروت-لبنان : دارالملاک للطباعة و النشر و التوزیع.
-     قرطبی، محمد بن احمد، (‏1364ش‏)،  الجامع لاحکام القرآن، تهران : انتشارات ناصرخسرو.
-     قمی، علی بن ابراهیم، (‏1376ش‏)،  تفسیر قمی، قم : ‏دارالکتاب.
-     کاشانی، فتح الله، (‏1336ش‏)،  منهج الصادقین فی الزام المخالفین، تهران : کتابفروشی محمدحسن علمی.
-     گرجی، منیر، (‏1373ش‏)،  نگرش قرآن بر حضور زن در تاریخ انبیاء،  تهران : مرکز مطالعات و تحقیقات مسائل ‏زنان.
-     گنابادی، سلطان محمد، (‏1408ق‏)،  تفسیر بیان السعادة فی مقامات العبادة، بیروت : مؤسسة الاعلمی للمطبوعات.‏
-     مدرسی، محمدتقی، (‏1419ق‏)،  من هدی القرآن، تهران : دارالمحبی الحسین.
-     مصطفوی، حسن، (‏1320ش‏)،  التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، بنگاه ترجمه و نشر تهران.‏
-     مطهری، مرتضی، (‏1376ش‏)،  نظام حقوق زن در اسلام، تهران : انتشارات صدرا.
-     مغنیه، محمدجواد، (‏1424ق‏)،  التفسیر الکاشف، تهران : دارالکتب الاسلامیه.
-     مقدس اردبیلی، احمد بن محمد، (بیتا)،  زبدة البیان فی تفسیر القرآن، تهران : کتابفروشی مرتضوی.
-     مکارم شیرازی، ناصر، (‏1374ش‏)،  تفسیر نمونه، تهران : دارالکتب الاسلامیه.
-     مکی عاملی، محمد جمال الدین، (‏1374ش‏)،  اللمعة الدمشقیة،  قم : مؤسسه دارالفکر.
-     مهریزی، مهدی، (‏1382ش‏)،  شخصیت و حقوق زن در اسلام، تهران : شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
-      نیشابوری، نظام الدین، (1416ق)،  غرائب القرآن و رغائب الفرقان، بیروت : دارالکتب العلمیة.