تحلیل و بررسی روش تفسیری ملاحویش آل غازی در تاریخ گذاری قران کریم

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری علوم قران و حدیث

2 دانشیار گروه علوم قران و حدیث دانشگاه الزهراء

3 دانشیار گروه علوم قران و حدیث دانشگاه امام صادق(ع)

4 استاد گروه علوم قران و حدیث دانشگاه تهران

چکیده

تعیین ترتیب زمانی نزول قرآن یا تاریخ گذاری آن عبارت از این است که به کمک روایات مختلف مکّی و مدنی، اسباب نزول، ترتیب نزول، ناسخ و منسوخ، تاریخ[زندگی] پیامبر(ص) و بهره گیری ازتلویحات یا تصریحاتی که در قرآن راجع به رویدادهای زمانمند تاریخ رسالت آن حضرت(ص) وجود دارد؛ زمان و ترتیب تاریخی هر یک از واحدهای نزول قرآن، شناسایی و معین گردد. ملاحویش آل غازی در «بیان المعانی علی حسب ترتیب النزول» با توجه به روش تفسیری و صبغه تاریخی خود، بیش ترین تلاش را در این مورد با استفاده از آیات قرآن، فهرست های ترتیب نزول و منابع روایی انجام داده است. تحلیل و بررسی رویکرد خاص مفسر نسبت به تاریخ گذاری قران از مهم ترین اهداف این نوشتار است. او با اعتقاد به اصول و مبانی خاص خود که از باورهایش در زمینه علوم قرآنی و مباحث تاریخی به دست آمده، روش هایی را در تاریخ گذاری قرآن به کار می گیرد و به نتایج جدیدی پیرامون زمان وقوع و چگونگی حوادث تاریخ صدر اسلام دست یافته است. مهم ترین شیوه های او را می توان تحت عناوین: طبقه بندی و اوّلویت بندی منابع، مرتب کردن سوره ها بر مبنای آیات آغازین آن ها، تکیه بر مستندات تاریخی، استناد به روایات اسباب نزول آیات، دقت در مراحل تاریخی تشریع احکام شرعی و دقت در زمان نزول آیات متشابه در یک موضوع خاص، بیان و تحلیل کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

An study and analysis of Molla Heveyshe Al-e-Ghazi's method in Holy Quran dateline

نویسندگان [English]

  • mohammad farogh Ashkar Tizabi 1
  • abdol alkarim biazar sirazi 2
  • abbas Muslai Poor 3
  • abdul hadi feghizadeh 4
1 PhD of Quran and Hadith Sciences
2 Associate Professor, University of Al-Zahra
3 Associate Professor, University of Imam Sadiq
4 Professor of University of tehran
چکیده [English]

An study and analysis of Molla Heveyshe Al-e-Ghazi's method in Holy Quran dateline


Mohammad Farough ashkar tizabi(PhD Quran and Hadith Sciences)
Abdul Karim be azar Shirazi ( Associate Professor, University of Al-Zahra )
Abbas Muslai Poor (Associate Professor, University of Imam Sadiq)
abdul hadi feghizadeh(Professor of University of tehran)

Abstract
Specifying the chronological order of revelation of the Quran or its dateline is to identify and determine the time and date of each unit of Quran revelation with the help of different Maki and Madani iterations, revelation reasons, revelation order, abrogating and outdated, biography of Islam prophet(pbuh) and using the implications and reiterates mentioned in Quran about temporal events of Prophet’s history of mission.
Molla Heveyshe Al-e-Ghazi in “Bayan-o-Al-Maani Ala Hasbe Tartibe Alnozool” based on his interpretation and historical background, has done the greatest efforts in this case using Quranic verses, descending order lists and hadith sources. Believing in his special principles and foundations, obtained from his believes in the field of Quranic Sciences and historical topics,he applied methods in Quran dateline and achieved new results about the event time and state of the events of early Islamic history.
We can express and analyze his most important methods under these heading: Classification and prioritization of resources, Reordering the Surahs based on their initial verses, Relying on historical documents, Citing to the traditions of revelation verses reasons,Paying attention to historical stages of Canonization of religious orders and Paying attention in revelation time of allegorical verses in a special topic.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Quran
  • Dateline
  • Descending order
  • Descending interpretation method
  • “Bayan-o-Al-Maani Ala Hasbe Tartibe Alnozool” Tafsir
-       قرآن کریم.
-       آل غازی عانی، عبدالقادر ملاحویش، (1382ق)، بیان المعانی علی حسب ترتیب النزول، دمشق: مطبعه الترقی.‏
-       بحرانى سید هاشم‏، (1416ق)،‏ البرهان فى تفسیر القرآن،‏ تهران:‏ بنیاد بعثت‏.‏
-       بخاری، محمد بن اسماعیل، (1411ق)، ‌صحیح البخاری، بیروت: دارالفکر.‏
-       جعفری، حجت، (1389ش)، کتاب شناسی موضوعی تفسیر بر اساس ترتیب نزول، پژوهش های قرآنی، سال ‏شانزدهم، شماره 62 ، صص22-297.‏
-       جلالى نائینى، محمد رضا، (1365ش)، تاریخ جمع قرآن کریم، تهران: نشر نقره.‏
-       خرمشاهی، بهاءالدین، (1377ش)، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، تهران: دوستان.‏
-       داورپناه، ابوالفضل،‏ (1375 ش‏)، انوار العرفان فى تفسیر القرآن‏، تهران:‏ انتشارات صدر.‏
-       زرقانی، محمدعبدالعظیم، (1373ق)، مناهل العرفان فی علوم القران، قاهره: بینا.‏
-       زغلول، محمد حمد، ( 2004م)، التفسیر بالرأی، دمشق: مکتبة فارابى‏.‏
-       ‏ زمخشری، محمود، (1407ق)، الکشاف عن حقائق الغوامض التنزیل، بیروت: دارالکتاب العربی.‏
-       سیوطى، جلال الدین‏عبدالرحمان، (1404ق)، الدر المنثور فى تفسیر المأثور، قم: کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى‏.‏
-       شاکر، محمدکاظم، (1382ش)، مبانی و روش‌های تفسیر، قم: مرکز جهانی علوم اسلامی.‏
-       شریف المرتضى، على بن الحسین، (2000م)، الآیات الناسخة و المنسوخة، بیروت: موسسة البلاغ‏. ‏
-       صغیر، محمدحسین علی، (1420ق)، تاریخ القرآن، بیروت: دارالمورخ العربی.‏
-       طبرسی، فضل بن حسن، (1372ش)، ‌مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: ناصرخسرو.‏
-       عوّاد، کورکیس، (1969م)، معجم المؤلّفین العراقین فی القرنین التاسع عشر والعشرین، بیروت: مطبعه الارشاد.‏
-       فخرالدین رازی، ابوعبداله محمد بن عمر، (1420ق)، مفاتیح الغیب، بیروت: دار احیاء التراث العربی.‏
-       کحاله، عمررضا، (1414ق)، معجم المؤلّفین، تراجم المصنفی الکتب العربیه، بیروت: مؤسسه الرساله.‏
-       گلدزیهر، اگناس، (1378 ق)، العقیده و الشریعه فی الاسلام، مصر: دارالکتب الحدیثه. ‏
-       معرفت، محمد هادی، (1415 ق)، التفسیر و المفسّرون فی ثوبه القشیب، مشهد: الجامعه الرضویه للعلوم الاسلامیه.‏
-       مصلائی پور، عباس، (1387ش)، «تحلیل و بررسی روش تفسیری عبدالقادر ملا حویش آل غازی»، تحقیقات علوم قران و ‏حدیث، سال پنجم، شماره10، صص104-81.‏
-        نکونام، جعفر، (1380ش)، درآمدی بر تاریخ گذاری قرآن، تهران: نشر هستی نما.‏