طبقه‌بندی شاخص‌های دانشی و مهارتی انس با قرآن کریم (از منظر کارشناسان حوزه ‏آموزش و مدیریت امور قرآنی) ‏

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری دانشگاه بوعلی سینا همدان

2 عضو دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی

چکیده

یکی از مشکلات علمی در حوزه فعالیت‌های آموزشی و تبلیغی‌ترویجی قرآنی، فقدان شاخص‌های دقیق، مدون و ‏طبقه‌بندی‌شده برای سنجش میزان و سطح انس افراد با قرآن کریم است. نبود این شاخص‌ها به عدم ارزیابی دقیق نتایج ‏بسیاری از فعالیت‌ها مخصوصاً در حوزه آموزش منجر می‌شود. ‏
نویسندگان در این مقاله با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی و با تکنیک بحث گروهی با حضور برخی از اساتید و فعالان ‏این حوزه، شاخص‌هایی طبقه‌بندی‌شده به عنوان پیامد دانشی و مهارتی انس با قرآن کریم مطرح ساخته‌اند تا به کمک آنها ‏بتوان ارزیابی دقیق‌تری در خصوص میزان و سطح انس با قرآن کریم در افراد مختلف نمود. دو شاخص «آشنایی با متن ‏قرآن» و «آشنایی با مفاهیم قرآن» به عنوان دو شاخص کلان و شاخص‌های «تشخیص متن قرآن از سایر متون«، «تشخیص ‏کاربرد یا عدم کاربرد کلمات در قرآن»، «تشخیص جایگاه کلمات در آیات، آیات در سوره‌ها و سوره‌ها در قرآن»، ‏‏«خواندن درست و روان آیات قرآن از روی انواع خطوط و مصاحف»، «آشنایی با ضبط کلمات قرآن» و «آشنایی با نگارش ‏کلمات قرآن» ذیل شاخص کلان «آشنایی با متن قرآن» و شاخص‌های «درک معنای آیات قرآن» ، «توانایی یافتن مفاهیم در ‏قرآن»، «توانایی استشهاد به قرآن در گفتار و نوشتار»، «توانایی تدبر و دریافت معارف از آیات»، «تشخیص مضامین آیات ‏قرآن در سایر متون» و «توانایی قضاوت ارزشی نسبت به مفاهیم مختلف بر اساس قرآن» ذیل شاخص کلان آشنایی با ‏مفاهیم قرآن، به عنوان شاخص‌های اصلی مشخص و در سه سطح شاخص‌های مقدماتی، پیشرفته و عالی طبقه‌بندی شده‌اند. ‏

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Classification indicators of familiarity with the Quran (knowledge and skills- According ‎to experts in the field of education and the management of the Quranic affairs)‎

نویسندگان [English]

  • mojtaba shakouri 1
  • mohammad hossein fereidooni 2
چکیده [English]

One of the problems in Quranic activities, the absence of accurate codified and stratified indicators, to better assess the ‎level of familiarity with the Holy Quran. The absence of these indicators leads to a lack ‎of accurate assessment of the results of many activities.‎
Authors using analytical methods and organizing Thought Table with the participation ‎of some professors and practitioners, have identified classified indicators as the ‎consequences (knowledge and skills) of familiarity with the Holy Quran. "Acquaintance ‎with the text of Quran" and" Acquaintance with the meanings of Quran" are two ‎macro indicators. "Recognizing Quranic text from other texts", "Detection of applying ‎words in the Quran", "Recognizing the position of words in the verses, verses in ‎Surahs and Surahs in the Quran", "Reading accurately and fluently verses of the ‎variant types of scripts and codices "," Acquaintance with the record the words of the ‎Quran "and" Acquaintance with the writing style of words of the Quran" are the main ‎indicators in the field of Text. "Understanding the meaning of the Quran", "Ability to ‎find meaning in the Quran", "Ability to find evidence from the Quran in speech and ‎writing", "Ability to reflect and receive concepts from the verses", "Identify the ‎contents of the Quran in other texts" and "Ability to value judgment about the ‎different concepts based on the Quran" are the main indicators in the field of ‎Meanings. Also each of the main indicators in three categories divided: basic ‎indicators, advanced and excellent.‎

کلیدواژه‌ها [English]

  • familiarity with Quran
  • reading Quran
  • ‎ indicator
  • index ‎ construction for familiarity with the Quran
-       قرآن کریم.
-       ابن فارس، احمد (1404). معجم مقاییس اللغه. تحقیق عبدالسلام محمد هارون. بیروت: مکتبه الاعلام الاسلامی
-       ابن منظور، محمد بن مکرم (1414). لسان العرب. بیروت: دار صادر
-       امانی، مهدی و همکاران (1354ش). لغت‌نامه جمعیت‌شناسی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
-       آقاجانی، محمد، میرباقر، ندا(1393ش). بررسی رابطه بین انس با قرآن و سلامت روان در دانشجویان پرستاری. نشریه اسلام و سلامت. دوره اول، شماره چهارم، 7-13.
-       آمدی، عبدالواحد بن محمد(1410ق). غرر الحکم و درر الکلم. چاپ دوم. قم: دار الکتاب الاسلامی.
-       حافظ‌نیا، محمدرضا(1385ش). مقدمه‌ای بر روش تحقیق در علوم انسانی. تهران: سمت.
-       حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله(1422ق). المستدرک علی الصحیحین. به تحقیق مصطفی عبدالقادر عطاء. بیروت: دار الکتب العلمیه.
-       دبیرخانه شورای توسعه فرهنگ قرآنی(1391). آشنایی با منشور توسعه فرهنگ قرآنی. به کوشش محمد حسین فریدونی و همکاران. تهران: دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی
-       دهخدا، علی اکبر. لغت‌نامه دهخدا. برگرفته از صفحه اینترنتی به آدرس: انسhttp://www.vajehyab.com/dehkhoda/
-       رفیع‌پور، فرامرز (1372). کند و کاوها و پنداشته‌ها. چاپ پنجم. تهران: شرکت سهامی انتشار
-       رفیع‌پور، فرامرز (1390). تکنیک‌های خاص تحقیق در علوم اجتماعی. چاپ هشتم. تهران: شرکت سهامی انتشار.
-       رمضان‌زاده، خیر النساء و همکاران (1394). انس با قرآن و رابطه آن با بهداشت روان در دانشجویان. مجله دین و سلامت، دوره سوم، شماره دوم، 41-48.
-       زبیدی، محمد بن محمد (1414). تاج العروس من جواهر القاموس. بیروت: دار الفکر
-     سراج‌زاده، سید حسین، پویافر، محمدرضا(1388). سنجش دینداری با رهیافت بومی. فصلنامه تحقیقات علوم اجتماعی ایران، سال اول، شماره 2، 1- 18.
-       سید رضی، محمد بن حسین(1382ش) نهج البلاغه. مترجم: دشتی، محمد. قم: الهادی.
-       شجاعی زند، علیرضا (1384). مدلی برای سنجش دینداری در ایران. مجله جامعه‌شناسی ایران، دوره ششم، شماره 1، 34-66.
-       شعیری، محمد بن محمد(بی‌تا). جامع الاخبار. نجف: مطبعه حیدریه.
-       شیخ مفید، محمد بن محمد(1413ق). الاختصاص. به تحقیق و تصحیح علی اکبر غفاری و محمود محرمی زرندی. قم: المؤتمر العالمی لالفیة الشیخ المفید.
-       طبرسی، احمد بن علی(1403ق). الاحتجاج علی اهل اللجاج. به تحقیق سید محمد باقر موسوی خرسان. مشهد: نشر مرتضی.
-       عباس‌زاده، محمد (1391). تأملی بر اعتبار و پایایی در تحقیقات کیفی. مجله جامعه‌شناسی کاربردی، سال بیست و سوم، شماره پیاپی 45، 19-34.
-       علی بن الحسین(1376 ش). صحیفه سجادیه. قم: الهادی.
-       فاکر میبدی، محمد(1389ش). مراحل انس با قرآن. قم: زمزم هدایت.
-       فراهیدی، خلیل بن احمد (1410).کتاب العین. قم: هجرت
-       قمی، شیخ عباس(1386ش). کلیات مفاتیح الجنان. ترجمه مهدی الهی قمشه‌ای. چاپ دوم. قم: نشر محام.
-       کرسول، جان (1391ش). پویش کیفی و طرح پژوهش. ترجمه حسن دانایی‌فرد و حسین کاظمی. تهران: صفار، اشراقی.
-       کلینی، محمد بن یعقوب(1407). الکافی. تهران: دار الکتب الاسلامیه
-       مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی(1403ق). بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمه الاطهار. چاپ دوم. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
-       مشکور، محمد جواد (1357ش). فرهنگ تطبیقی عربی با زبان‌های سامی و ایرانی. تهران: بنیاد فرهنگ ایران
-       میریان، سید احمد و همکاران(1391). رابطه انس با قرآن و سلامت روانی. مجله دانشگاه علوم پزشکی بابل. دوره پانزدهم، ویژه نامه 1، 66-71.
-       نوری، حسین بن محمد تقی(1408ق). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل. قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
-        هادوی کاشانی، اصغر(1378ش). مراتب انس با قرآن در روایات. مجله علوم حدیث، شماره 13، 71-91.