مفهوم سنجی و ارزیابی روایات حاکی از مرکزیت کعبه در زمین

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه الزهرا سلام الله علیها

2 دانشجوی دکتری علوم قرآن وحدیث دانشگاه الزهرا

چکیده

در منابع حدیثی شیعه،تنها در یک روایت، ضمن اشاره به پدیده «دحو الارض» به موضوع «مرکزیت کعبه در زمین» پرداخته شده است.روایت مزبور را شیخ صدوق در کتاب عیون اخبار امام رضا (ع) به نقل از محمد بن سنان از امام رضا(ع) که در پی تبیین علل برخی احکام است. این روایت در سایر آثار شیخ صدوق ونیز در وسائل الشیعه به صورت تقطیع شده واز یک طریق واحد گزارش شده است.درکتب حدیثی نیز تا قبل از قرن چهارم هجری، ناقلی جزشیخ صدوق (ره) نداشته است ، شایان ذکراست که برخی ادیان دیگر نیز بر مرکزیت اماکن دینی خود اذعان دارند.

در این مقاله کوشش شده حاکی از آن است که حدیث مورد بحث از اعتبارلازم نزد رجالیان برخوردار نیست ، در بررسی محتوایی حدیث و با فرض صحت آن ،چنانکه «وسط بودن کعبه در زمین» از حیث علمی سنجیده شود با توجه به بافت کامل حدیث، مراد از«الارض» مکّه است،و منظور از «وسط» بودن کعبه در زمین،مرکزیت کعبه در مکّه خواهد بود ؛اما چنانکه محتوای روایت از حیث معنوی مورد بررسی قرار گیرد، منظور از وسط بودن کعبه در زمین شرافت و منزلت این مکان بر سایر مکان هاست.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Validity survey indicates the centrality of the concept and the Kaaba on earth

نویسندگان [English]

  • Parvin Baharzadeh 1
  • Farideh Amini 2
2 student of PHD
چکیده [English]

Shia hadith sources, only in a narrative, alluding to the phenomenon dahw or "spread on earth," the issue of "the centrality of the Kaaba in the ground," said Sheikh Saduq Ast.rvayt discussed''Uyun News Imam Reza (AS) quotes from Muhammad ibn Sinan Imam Reza (aS), which seeks to explain the causes of some sentences. The narrative in other works of Sheikh Saduq Venice Wasael for fractionated and one Ast.drktb Hadith reported by unit until the fourth century AD, Vector Jzshykh Saduq (RA) is not, it is worth mentioning that some other religions also Places to acknowledge the centrality of their faith.
What is meant by "earth" is Mecca, and for the "middle" of the Kaaba on earth would be central to the Kaaba in Mecca, but as spiritual examined in terms of narrative content, to the middle of the Kaaba in the honor and dignity of this place the other places.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Kaaba
  • ground
  • middle
  • Dhvalarz
  • evaluate and document text
-       قرآن کریم، ترجمه محمد مهدی فولادوند،(1415ق)،تهران: دارالقرآن الکریم.‏
-       نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتی (1382ش) ،چاپ ششم، قم: مؤسسه تحقیقاتی امیرالمؤمنین.‏
-       ابن بابویه، محمد بن علی(1413ق)، من لا یحضر الفقیه، مصحح:علی اکبر غفاری، قم: دفتر انتشارات اسلامی‎.‎‏ ‏
-       ابن بابویه، محمد بن علی (1378ق)، عیون اخبار الرضا(ع)، مصحح: مهدی‎ ‎لاجوردی، تهران: نشر جهان.‏
-       ابن بابویه، محمد بن علی (1385ش)، علل الشرایع، قم: کتاب فروشی داوری.‏
-       ابن عاشور، محمّد الطاهر(1420ق)،التحریر و التنویر، بیروت: مؤسسه التاریخ.‏
-       ابن عبری، ابولفرج یوحنا (1377ش)، تاریخ مختصر دول، ترجمه عبدالحمید آیتی، تهران: انتشارات علمی فرهنگی.‏
-       ابن الغضائری، احمدبن حسین (1422ق)، رجال ابن الغضائری، تحقیق: حسینی جلالی، قم: دارالحدیث.‏
-       ابن فارس، احمد(1404ق)، مقاییس معجم مقاییس اللغه، تهران: انتشارات علوم اسلامی.‏
-       ابن طاووس، علی بن موسی(1409ق)، اقبال الاعمال، تهران: درالکتب الاسلامیه.‏
-       ابن منظور، محمد بن مکرم(1414ق)، لسان العرب‏، بیروت: دارصادر.‏
-       افشار، اسماعیل(1393ش)، پژوهشی علمی در قرآن کریم، تهران: انتشارات ابن سینا.‏
-       الیاده، میرچیا(1375ش)، مقدس و نامقدس، ترجمه نصر الله زنگویی، تهران: سروش.‏
-       الیاده، میرچیا (1372ش)، «مکان مقدس»، مجله فرهنگ نامه، شماره:9، صفحات 88-97.‏
-       بوکهارت، تیتوس(1369ش)، هنر مقدس(اصول و روش ها)، ترجمه جلال ستاری، تهران: سروش.‏
-       بوکهارت، تیتوس (1372ش)، مبانی هنر معنوی (مجموعه مقالات)، زیر نظر علی تاجدینی، تهران: دفتر مطالعات دینی هنر.‏
-       تستری، محمد تقی(1390ق)، الاخبار الدخیله، تعلیق: علی اکبر غفاری، تهران: مکتبه الصدوق.‏
-       جان احمدی، فاطمه (1379ش)، «نهضت ترجمه، نتایج و پیامدهای آن»، فصلنامه علمی –پژوهشی تاریخ اسلام ، ‏شماره:4 ، صفحات 86-142.‏
-       جوادی آملی، عبدالله(1386ش)، صهبای حج، قم: مرکز نشر اسراء.‏
-       حرعاملی، محمد بن حسن(1409ق)، وسائل الشیعه، مصحح: مؤسسه آل البیت(ع)، قم: مؤسسه آل البیت(ع).‏
-       حلی، یوسف بن مطهر(1422ق)، خلاصه الاقوال، قم: نشر الفقاهه.‏
-       حلی، یوسف بن مطهر (1413ق)، مختلف الشیعه، قم: مؤسسه نشر الاسلامی.‏
-       خاقانی، شیخ علی(1404ق)، رجال خاقانی، بی جا: مکتبه الاعلان الاسلامی.‏
-       خویی، سید ابوالقاسم(1413ق)، معجم الرجال الحدیث، بی جا: بی نا.‏
-       دلبری، سیدعلی(1389ش)، «بررسی آسیب تقطیع نادرست درروایات»، فصلنامه علمی–پژوهشی علوم حدیث، سال 15، شماره 1، صفحات 132-157.‏
-       راغب اصفهانى، حسین بن محمد(1412ق)، المفردات فی غریب القرآن‏، بیروت: دارالعلم الدار الشامیة.‏
-       زبیدی ، محمد مرتضی (1414ق)، تاج العروس من جواهرقاموس، بیروت: دارالفکر.‏
-       زنجانی، سید موسی شبیری(1419ق)،کتاب النکاح، قم: مؤسسه پژوهشی رأی پرداز.‏
-       ستوده، حمید(1390ش)، «کاوشی در وثاقت و تضعیف محمد بن سنان»، فصلنامه علمی–ترویجی فقه اهل بیت(ع)‏، سال17، شماره 66-67، صفحات 274-296.‏
-       سید بن طاووس، علی بن موسی(1372ش)، فلاح السائل، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.‏
-       شهرستانی، سید هبه الله (1342ش)، اسلام و هیئت، ترجمه اسماعیل فردوس فرهانی و سید هادی خسرو شاهی، تبریز: نشر ‏کتاب فروشی صابری.‏
-       شریعتی، محمّد تقی(بی تا)، تفسیر نوین، بی جا: نشر فرهنگ اسلامی.‏
-       شعرانی، ابوالحسن(1388ش)، نثر طوبی، تحقیق:محمد قریب، تهران: کتابفروشی اسلامی.‏
-       شوشتری، محمد تقی(1419ق)، قاموس الرجال، قم: مؤسسه نشر الاسلامی.‏
-       صادقی تهرانی، محمّد (1365ش)، الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن، قم: نشر فرهنگ اسلامی.‏
-       طالقانی، محمود(1362ش)، پرتویی از قرآن، تهران: شرکت سهامی انتشارات.‏
-       طباطبایی، محمد حسین(1411ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.‏
-       طریحى، فخر الدین بن محمد(1416ق)، مجمع البحرین، قم: مؤسسة البعثه.‏
-       طوسی، محمّد بن حسن(1407ق)، تهذیب الاحکام، تهران: دارالکتب الاسلامیه.‏
-       طوسی، محمّد بن حسن (1411ق)، الغیبه، قم: مؤسسه معارف اسلامی .‏
-       طوسی، محمّد بن حسن (1415ق)، رجال، قم، مؤسسه نشر الاسلامی.‏
-       طوسی، محمّد بن حسن (1417ق-الف)، عدّه الاصول، قم: بی نا.
-       طوسی، محمّد بن حسن 1417ق-ب)، الفهرست، تحقیق: جواد قیومی، بیروت: دارالمفید.‏
-       عاملی، شمس الدین محمد بن مکی (شهید اول) (1414ق)، الدروس، قم: مؤسسه نشر الاسلامی.‏
-       عاملی جبعی، زین الدین علی(شهید ثانی)(1417ق)، مسالک الافهام، قم: مؤسسه معارف اسلامی.‏
-       عرب، مرتضی(1390ش)، «بازکاوی اعتبار رجالی محمّد بن سنان»، فصلنامه علمی–پژوهشی کتاب قیّم، سال اول، شماره2 ‏،صفحات 147-170.‏
-       عصام بشیر، احمد (بی تا)، اصول منهج النقد عند اهل الحدیث، بی جا: المدینه للتوزیع.‏
-       فخرالدین رازى، محمد بن عمر(1420ق)، مفاتیح الغیب‏، بیروت: داراحیاء التراث العربى.‏
-       قرشی، سید علی اکبر(1371ش)، قاموس قرآن‏، تهران: دار الکتب الإسلامیة.‏
-       کشی، ابوعمر محمد بن عمر(1404ق)، اختیار معرفه الرجال، قم: مؤسسه آل البیت.‏
-       کلباسی، محمد بن محمّد ابراهیم(1422ق)، الرسائل الرجالیه، قم: دارالحدیث.‏
-       کلینى، محمد بن یعقوب (1369ش)، أصول الکافی، ترجمه سید جواد مصطفوى، تهران:کتاب فروشى علمیه اسلامیه.‏
-       مامقانی، عبدالله (1411ق)، مقباس الهدایه، مصحح: محمد رضا مامقانی، قم: مؤسسه آل البیت (ع).‏
-       محقق حلی، جعفر بن حسن (بی تا)، المعتبر فی شرح المختصر، قم: مؤسسه سید الشهدا (ع).‏
-       مجلسی، محمد باقر(1403ق)، بحار الانوار لدرر اخبار الائمة الاطهار، بیروت: داراحیاء التراث العربى.‏
-       مفید، محمّد بن محمّد نعمان(1414ق-الف)، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، بیروت: دارالمفید.‏
-       ‏ مفید، محمّد بن محمّد نعمان (1414ق-ب)، جوابات اهل موصل فی العدد و الرؤیة، بیروت: دارالمفید.‏
-       مصطفوى، حسن‏ (1360ش)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم‏، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.‏
-       مطیعی، میثم؛ عزیزی، سید مجتبی(1391ش)، «مبنای ملاک های ترجیح اقوال رجالیون در تعارض جرح و تعدیل»، فصلنامه ‏علمی–پژوهشی حدیث پژوهی، سال 5، شماره 11، صص49-84.‏
-       معماری، داود (1384ش)، مبانی و روش های نقد متن حدیث از دیدگاه اندیشوران شیعه، قم: بوستان کتاب.‏
-       لازری، زهرا(1390ش)، «کاوشی در احادیث دحوالارض»، فصلنامه علمی–پژوهشی حدیث پژوهی، سال 3، شماره 5، ‏صص 273-294.‏
-       نجاشی، احمد بن علی(1416ق)، فهرست نجاشی، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
-       نجفی، روح الله (1392ش)، «ادعای مسطح انگاری زمین در قرآن»، دو فصلنامة علمی–پژوهشی تحقیقات علوم قرآن و حدیث ‏دانشگاه الزهرا، سال دهم، شماره 1، صص 145-170.‏
 
-        Good, Ronald, (1974), The geography of the flowering plant, Longman Group United Kingdom; ‎‎4th edition ‎
-        Wagener, Alfered, (1966), The‏ ‏origin of continents and ocean, translate by John Brian, German.‎