خطوط اصلی ارتباطی در سوره بقره

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه ایت الله حائری میبد

2 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه یزد

چکیده

ی یکی از مباحثی که توجه قرآن پژوهان را به خود جلب نموده و بنوعی زیباترین ویژگی‌های قرآن را رقم زده بحث وجود ارتباط، انسجام و تناسب میان آیات سور است. طرفداران این دیدگاه معتقدند هر سوره دارای هدف یا اهداف خاصی است که تمامی آیات سوره حول محور این هدف یا اهداف سامان می یابد؛ این پژوهش با هدف پاسخ به این سوال که آیا آیات سوره بقره نیز با هم ارتباط دارند و خطوط ارتباطی در آن به چشم می خورد به بررسی و کشف ارتباط و انسجام میان آیات این سوره پرداخته است. با روش کیفیِ توصیفی تحلیلی با استخراج موضوعات، دسته‌بندی آیات به صورت موضوعی و سازماندهی موضوعات اثبات شده که آیات این سوره از رابطه ای تنگاتنگ و منسجم برخوردار است. در این سوره خطوط اصلی ارتباطی خداوند، موافقان حق، مخالفان حق، نبوت، احکام، پیامد اعمال و ... وجود دارد که هر خط به خطوط فرعی و فرعی تر تقسیم می گردد. جهت اثبات حقانیت قرآن، بیان فلسفه نحوه چینش و تعداد آیات سوره‌، تقویت نگرش کل‌گرایانه در تفسیر و کشف شبکه معنایی بین آیات به ظاهر پراکنده و حتی ارزیابی اسباب نزول آیات این پژوهش کارآمد خواهد بود.
کلیدواژه ها: ارتباط آیات، تناسب آیات، خط ارتباطی، انسجام سوره، وحدت موضوعی، سوره بقره

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Communicational Outlines in “Baqara’s” Sura

نویسندگان [English]

  • Mahdi Esmaeili Sadrabdi 1
  • Mohamadhosein Baroomand 2
  • amir judavi 2
1 Ph.D. student, Department of Quran and Hadith Studies, Faculty of theology, Ayat – allah Haeri University
2 Associate Professor, Department of Quran and Hadith Studies, Yazd University
چکیده [English]

A topic that has attracted Qur’anic researchers are links, coherence and harmony among Soorahs of Qur’an which, somehow is the most beautiful feature of Holy Qur’an. The followers of this viewpoint are believe that each Soorah has a special purpose and all verses of that Soorah is organized around this aim.
This research gathers with aim of answering to this question that is verses of Soorah of Baqare also have relations with each other? And examining and discovering these connections lines that make coherence among verses of this Soorah. Moreover, this research for extracting topics utilizes from descriptive – qualitative - analytical method and categorizes verses in a thematic way and organizes proved topics which, verses of this Soorah have a coherence and adjacent relation. In this Soorah main communication lines are God, proponents of the truth, opponents of the truth, prophecy, Ahkam, the consequences of actions and … which, each line divided to more lines. This research, for proofing Qur’an’s Truth expressing the philosophy of ordering and numbering verses of Soorah, reinforcement holistic attitude in interpreting and discovering semantic network among verses, which are apparently scattered, and even evaluating occasions of revelation of verses would be efficient.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "the relationship between verses"
  • " the symmetry of verses"
  • " communicational outline"
  • " the fluency of sura"
  • " the sura “Baqara”"

مراجع

  1. ابن­فارس، احمد، (1404ق)، معجم مقاییس اللغة، به کوشش عبدالسلام محمد، قم: دفتر تبلیغات.
  2. ابن­منظور، (1405ق)،  لسان العرب، قم: ادب الحوزه.
  3. ایازى، محمدعلى، (1380ش)، چهره پیوسته قرآن، تهران: هستى نما.
  4. بحرانی، سیدهاشم، (1416ق)، البرهان فی تفسیر القرآن، تهران: بنیاد بعثت.
  5.  بقاعى، ابراهیم­بن­عمر(برهان الدین)، (1415ق)، نظم الدرر فى تناسب الآیات و السور، به کوشش غالب المهدى، بیروت: دارالکتب العلمیة.
  6. بهشتی، سیدمحمد، (بی­تا)، روش برداشت از قرآن، تهران: سیدجمال.
  7. بى­آزار شیرازى، عبدالکریم، (1376ش)، قرآن ناطق، فرهنگ اسلامى.
  8. حجازى، محمد محمود، (1390ق)، الوحدة الموضوعیة فى القرآن، قاهره: دارالکتب الحدیثة.
  9. حسینی، سیدعلی­اکبر، (1393ش)، نظریه وحدت موضوعی سوره­های قرآن نگرش­ها و چالش­ها، قم: مرکز فرهنگ و معارف قرآن.
  10. حسینی، سیدعلی­اکبر،(1387ش)، وحدت موضوعی سوره‌های قرآن کریم در ترازوی نقد، تهران: پژوهش­های قرآنی.
  11. خامه­گر، محمد، (1381ش)، درآمدی بر تفسیر ساختاری قرآن، پژوهش­های قرآنی.
  12. خامه­گر، محمد ، (1382ش)، ساختار هندسى سوره هاى قرآن، نشر بین الملل.
  13. خامه­گر، محمد ،(1387ش)، نگرش جامع گرایانه به سوره های قرآن، تهران: پژوهش های قرآنی
  14. خرمشاهى، بهاء الدین،(بی تا)؛ ذهن در زبان حافظ، نشرنو.
  15. زرکشى، بدرالدین، (1415ق)، البرهان فى علوم القرآن، به کوشش مرعشلى، یوسف­بن­عبدالرحمن، بیروت: دارالمعرفة.
  16. سبزواری، سید عبدالاعلی، (1414ق)، مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن، بیروت: موسسه المنار.
  17. سیوطی، جلال الدین، (1417ق)، الاتقان فی علوم القرآن، لبنان: دارالفکر.
  18. سیوطی، جلال الدین ، (1404ق، الف)، الدر المنثور فی التفسیر بالمأثور، قم: کتابخانه آیت­الله مرعشی نجفی.
  19. سیوطی، جلال الدین ، (1404ق، ب)، تناسق الدرر فى تناسب السور، به کوشش درویش، دمشق: دارالکتاب العربى.
  20. شاذلی، سیدبن قطب­بن­ابراهیم، (1412ق)، فى ظلال القرآن، قاهره: دارالشروق.
  21. شحاته، عبدالله، (1998م)، اهداف کل سورة و مقاصدها فى القرآن، قاهره: الهیئة المصریة العامة للکتاب.
  22. شوکانی، محمدبن­علی، (1413ق)، فتح القدیر، قاهره: دارالحدیث.
  23. طائی، کمال الدین، (1391ق)، موجز البیان فی مباحث القرآن، بغداد: مطبعه سلمان الاعظمی.
  24. طباطبایى، سیدمحمدحسین، (1417ق)‏، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏ مدرسین حوزه علمیه قم.
  25. طباطبایى، سیدمحمدحسین ، (1388ش)‏، قرآن در اسلام، به تصحیح هادی خسروشاهی، قم: بوستان کتاب.
  26. طبرسى، فضل­بن­حسن، (1372ش)، مجمع البیان لعلوم القرآن‏، تهران: انتشارات ناصر خسرو‏.
  27. فراهیدى، خلیل­بن­احمد، (1410 ق)، العین، قم: سازمان اوقاف و امور خیریه، انتشارات اسوه.
  28. فرید وجدی، محمد، (1349ق)مقدمه المصحف المفسر،  قاهره: دائره المعارف القرن العشرین.
  29. فقهی زاده، عبدالهادی، (1374ش)، پژوهشی در نظم قرآن، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی تهران.
  30. گرامی، محمدعلی، (بی تا)، درباره شناخت قرآن، قم: شفق.
  31. گوستاولوبون، (1334ش)، تمدن اسلام و عرب، ترجمه‌ فخر داعى گیلانى، تهران: علمى، چاپ چهارم.
  32. مجلسی، محمدباقر،(1368ش) بحارالانوار، تهران:بی نا.
  33. معرفت، محمّدهادى، (1378ش)،­ علوم قرآنى، قم: مؤسسه التمهید.
  34. معرفت، محمّدهادى ، (1373ش)، تناسب آیات، ترجمه عزت الله مولایی­نیا، قم: بنیاد معارف اسلامی.
  35. مکارم شیرازى، ناصر، (1390 ق)، قرآن و آخرین پیامبر، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
  36. مکارم شیرازى، ناصر ، (1374ش)، تفسیر نمونه‏، تهران: دار الکتب الإسلامیة‏.
  37. نکونام، جعفر، (1380ش)، درآمدى بر تاریخ گذارى قرآن، تهران: هستى نما.
  38.  همامی، عباس، (1375ش)، چهره زیبای قرآن، پژوهشی پیرامون تناسب آیات، تهران: انتشارات بصائر.
  39. همامی، عباس ،(1380ش)، مقاله پژوهشی در تناسب آیات و سور قرآن (نشریه قرآن در آینه پژوهش)، تهران: هستی نما.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 11 دی 1395
  • تاریخ بازنگری: 06 خرداد 1396
  • تاریخ پذیرش: 27 خرداد 1396

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار