تأثیر مبنای لایه لایه بودن معنا در قرآن در تفسیر واژه های «شهاب» و «سبع سموات» از منظر علامه طباطبایی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه کاشان

2 استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه کاشان

3 دانشجوی دکترای علوم قرآن و حدیث دانشگاه کاشان

چکیده

چکیده:
مبنای اعتقاد به لایه لایه بودن معنا در تفسیر قرآن از منظر علامه ی طباطبایی به این معناست که هر یک از صور و گونه های ترکیبی کلام الهی که امکان نگاه مستقل را داشته باشد می تواند حجت و معتبر تلقی شود به گونه ای که هر معنایی اختصاص به افق و مرتبه ای از فهم و درک باشد. هدف این نوشتار بر آن است تا تأثیر این مبنا را در تفسیر واژه ها ی «سبع سموات» و «شهاب» در تفسیر «المیزان فی تفسیر القرآن» نشان دهد.
از منظر علامه ی طباطبایی لفظ «شهاب» در قرآن در آیاتی که در آنها به رانده و مطرود شدن شیاطین اشاره دارد با توجه به مبنای لایه لایه بودن معنا در قرآن به مثابه یک مبنای تفسیری معنایی کنایی است که مراد از آن ، این است که شیاطین از ورود و نزدیکى به عالم بالا ممنوع هستند. معنای «سبع سموات» نیز از نظر ایشان در دو قِسم آسمان مادی و آسمان معنوی دسته بندی می شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The belief in the layers of meaning in interpretation of the Quran from the perspective of Allameh Tabatabai

نویسندگان [English]

  • Mohsen Ghasempour 1
  • Hamidreza Fahimitabar 2
  • Abolfazl Atoofi Salmani 3
1 Associate professor
2 university of kashan
3 university of kashan
چکیده [English]

The belief in the layers of meaning in interpretation of the Quran from the perspective of Allameh Tabatabai holds that each of the forms and lexical strings in Divine word that can be viewed independently can be considered authorized and valid for interpretation. In this way each meaning can be assigned assigned to a particular horizon and level of understanding. The purpose of this paper is to discuss the effects of such a belief on the interpretation of the two expressions of "Seven Samavati or Sab’a Samavat" and "Shahab or Meteor" in "Al-Mizan fi Tafsir al-Qur'an" by Allameh Tabatabai. From the viewpoint of Allameh Tabatabai, the term “Shahab” meaning meteor in the Holy Quran, has afigurative meaning which implies that demons are prohibited from entering heaven and will be prevented by Shahab. "Seven Samavati" in Allameh Tabatabai’s viewpoint is seen in this perspective toi refer to two kinds of skies: the material and the spiritual sky.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Meteor (Shahab)
  • Sama
  • Samavat
  • Allameh Tabatabaei
* قرآن کریم
* نهج البلاغه
1- آزاد، علیرضا،1391، تفسیر قرآن و هرمنوتیک کلاسیک، قم: بوستان کتاب
2- آذرنوش، آذرتاش،1382،فرهنگ معاصرعربی-فارسی،تهران:نشرنی
3- آلوسی، محمودبن عبدالله،1404ق،روح المعانی فی تفسیرالقرآن العظیم والسبع المثانی، بیروت: دارالکتب العلمیه
4- ابن ابی جمهور، محمدبن زین الدین،1403ق،عوالی اللئالی العزیزیة فی الأحادیث الدینیة، قم: موسسه سیدالشهدا
5- ابن منظور، محمدبن مکرم،1408،لسان العرب ،بیروت:داراحیاءالتراث العربی
6- ابن فارس، احمد،معجم مقائیس اللغه، بیروت،دارالفکر،[بی تا]
7- ابوالفتوح رازی، حسین بن علی، 1408ق، روض الجنان وروح الجنان فی تفسیر القرآن، آستان قدس رضوی
8- اشرف حسنی، سید علی،1380، زمین وآسمان در قرآن و نهج البلاغه
9- اسعدی، محمد،1386ش، سایه ها و لایه های معنایی،قم: موسسه بوستان کتاب
10- ایازی، سیدمحمد علی،1373، المفسرون حیاتهم و منهجهم ، تهران: انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
11- بهبودی، محمد باقر،هفت آسمان،تهران: کتابخانه مسجدجعفری،[بی تا]
12- جمعی از نویسندگان،1374،تفسیر نمونه،تهران:دارالکتب اسلامیه،
13- حسینی،جعفر،1387،اسالیب البیان فی القرآن، قم: موسسه بوستان کتاب
14- حسینی هاشمی، سیدمحمدرضا، آغاز و فرجام از نظر قرآن کریم،[بی جا]:کتابخانه احمدی، شیراز،[بی تا].
15- حسنی،محمدتقی،1379،شناخت جهان از نظر قرآن کریم،[بی جا]:نشر مولف،
16- دامن پاک مقدم، ناهید،1380،بررسـی نظریه عرفی بودن زبان قرآن، ،تهران: نشرتاریخ و فرهنگ
17- راغب اصفهانی، حسین بن محمد،1423ق، معجم مفردات الفاظ القرآن،بیروت:دارالشامیه
18- رضایی اصفهانی،محمد علی،1380،پژوهشی در اعجازعلمی قرآن،قم:انتشارات کتاب مبین
19- زمخشری، محمودبن عمر،1407، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل وعیون الاقاویل فی وجوه‏التاویل، لبنان: دارالکتاب العربی
20- سعیدی روشن، محمد باقر،1383،تحلیل زبان قرآن،تهران: پژوهشـگاه فرهنـگ و انـدیشه اسـلامی
21- سیدقطب،1425ق، فی ظلال القرآن، بیروت: دارالشروق
22- سیوطى، عبدالرحمن بن ابى‏بکر،1421ق، الإتقان فی علوم القرآن‏،بیروت:دارالکتب العربی،
23- شاکر، محمد کاظم، 1382ش، مبانی و روش‌های تفسیری، قم: مرکز جهانی علوم اسلامی
24- شریعتی، محمدتقی،تفسیرنوین، تهران:شرکت سهامی انتشار،[بی تا]
25- صادقی تهرانی،محمد،1380،ستارگان ازدیدگاه قرآن،تهران:انتشارات امیدفردا
26- صادقی تهرانی،محمد،1406ق،الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن والسنه،قم:انتشارات فرهنگ اسلامی
27-طباطبایی،محمدحسین،1390ق،المیزان فی تفسیرالقرآن،بیروت:موسسه الاعلمی للمطبوعات
28- طباطبایی،محمدحسین،1388ش، قرآن در اسلام، قم: دفتر انتشارات حوزه علمیه قم
29- طبرسی،فضل بن حسن،1997م،مجمع البیان فی تفسیرالقرآن،بیروت:دارالکتب العلمیه
30- طبری، محمدبن جریر،1412ق، جامع البیان عن التاویل آی القرآن، بیروت:دارالمعرفه
31- طوسی، محمدبن حسن،التبیان فی تفسیرالقرآن ،بیروت :داراحیاالتراث العربی
32- طیب، سیدعبدالحسین،1366، تفسیراطیب البیان، انتشارات اسلام
33- فخر رازی، محمدبن عمر،1420ق، مفاتیح الغیب، بیروت: دار احیاء التراث العربی
34- قاسمی، محمدجمال الدین،1417ق، محاسن التاویل، بیروت: دارالکتب العلمیه
35- قرشی، علی اکبر،1375،احسن الحدیث،تهران:بنیادبعثت،مرکز چاپ ونشر
36- مجمع اللغه العربیه، معجم الفاظ القرآن الکریم،1409ق،مصر:مجمع اللغه العربیه
37- محمودی،عباسعلی،1375، ساکنان آسمان ازنظرقرآن،موسسه تحقیقاتی وانتشاراتی فیض کاشانی
38- مصطفوی، حسن، 1430ق، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، بیروت: دارالکتب العلمیه
39- هادوى تهرانى، مهدی، 1377، مبانى کلامى اجتهاد در برداشت از قرآن کریم، قم: مؤسسه فرهنگى خانه خرد
* نرم افزار«جامع التفاسیر»، نسخة3