نشانه‌شناسی اجتماعی دعوت موسی(ع) بر اساس الگوی ناامنی نشانه‌ای

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 مدرس دانشگاه امام صادق (ع)

2 استادیار دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

واکاوی عناصر فرهنگی از رهگذر تدقیق در رمزگان نشانه‌ای و هنجارهای اجتماعی، غایتی است که در رویکرد نشانه‌شناسی اجتماعی دنبال می‌شود. رمزگان نشانه‌ای بیانگر میزان پایبندی افراد به طبقات خاص اجتماع است و همین امر موجب می‌شود تا افراد در صورت تطابق یا عدم تطابق با هنجارهای اجتماع، احساس امنیت یا ناامنی نمایند و در صورت احساس ناامنی، طیف متنوعی از عکس‌العمل‌ها همچون خاموشی، بیش‌تصحیحی، تلافی و سردرگمی را بروز دهند. این جستار با شیوة توصیفی- تحلیلی در آیات مرتبط با دعوت موسی(ع)، ضمن بررسی هنجارهای جامعة آن روز به مطالعة عکس‌العمل‌های فرعون و بنی‌اسرائیل در مقابل دعوت رسول الهی می‌پردازد تا بدین‌ وسیله از یک سو با پیاده‌سازی آن در متن مقدس در راه توسعه این الگو قدم بردارد و از سوی دیگر از منظری نو به بررسی ظرفیت شگرف متون قصص قرآنی در فرآیند معنا‌سازی بپردازد و افق نوینی در تحلیل قصص قرآنی بگشاید. یافته‌ها بیانگر آن است که می‌توان در زمان احساس ناامنی قبل از بروز هر گونه عکس العملی، موقعیتی با نام «پیشاناامنی نشانه‌ای» را مفروض دانست، نیز سطوح قدرت در زمان دعوت موسی(ع) ثابت نبوده و با تغییر و تحول معناداری از فرعون به موسی(ع) انتقال یافته است. در این راستا مواجهه فرعون با هنجارهای متضادی که حضرت موسی(ع) در فراز و نشیب دعوت الهی خویش در جامعه اشاعه داده بود، در قالب عکس‌العمل‌های تلافی‌جویانه متعدد ظهور داشته است. بنی‌اسرائیل نیز در مقابل دعوت توحیدی موسی(ع) گونه‌های مختلف عکس‌العمل همچون خاموشی وسردرگمی را از خود بروز دادند و در این میان عده کمی ایمان آوردند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The social semiotics of Moses' invitation based on the pattern of insecurity semiotic

نویسندگان [English]

  • haleh badindeh 1
  • marzieh mohases 2
1 Imam sadegh university (a.s)
2 Assistant of Shahid Behshti university
چکیده [English]

The analysis of cultural elements through in-depth analysis of the semantic codes and social norms is a term pursued in the social semiotics approach. Symptom codes indicate the degree to which individuals adhere to particular classes of society, making individuals feel secure or insecure if they do not conform to societal norms, and in the event of insecurity, a variety of responses such as silence, hyperactivity, retaliation, and Confusion. This descriptive-analytic study examines the norms of that day while studying the norms of that day's society in response to the invitation of the Pharaoh and the Children of Israel against the invitation of the Divine Apostle, thereby implementing it in the sacred way. The findings indicate that in the sense of insecurity before any reaction, a situation called "sign pre-emptiness" can be assumed, secondly, the power levels were not constant at the time of Moses' invitation and with a significant change from pharaoh to Moses (as) is transferred. In this regard, Pharaoh's confrontation with the conflicting norms that Prophet Moses (pbuh) had promoted in his community of divine invitation appeared in the form of numerous retaliatory reactions. The Israelites also responded to the monotheistic invitation of Moses (as) to various forms of reaction such as silence and confusion, and few believed it.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Holy Quran'
  • " Moses (AS)"
  • " Social semiotics"
  • "Symbolic Insecurity"
  1. قرآن کریم.
  2. بابک معین، مرتضی، (1390ش) «نشانه‌شناسی اجتماعی پدیدة امنیت و عدم امنیت نشانه‌ای»، مجله اندیشه های ادبی، شماره 5، صص135-154.
  3. بابک معین، مرتضی، (1389ش)، «بررسی پدیده‌های عدم امنیت و امنیت نشانه‌ای و عکس‌العمل در مقابل عدم امنیت نشانه‌ای در فیلم اخراجی‌ها»، نشانه‌شناسی فرهنگ، به کوشش امیر‌علی نجومیان، تهران: نشر سخن.
  4. پاکتچی، احمد، (1391ش)، «سطوح ناامنی نشانه‌ای وتنظیم فاصله در ارتباط»، نامه نقد: مجموعه مقالات دومین‌ همایش ملی نقد ادبی با رویکرد نشانه‌شناسی، به کوشش حمید‌رضا شعیری، تهران:‌ خانه کتاب.
  5. خرمشاهی، بهاء الدین، (1377ش)، دانشنامه قرآن، تهران: نشر ناهید.
  6. ساسانی، فرهاد، (1389ش)، معناکاوی به‌سوی نشانه‌شناسی اجتماعی، تهران: علم.
  7. سجودی، فرزان، (1395ش)، نشانه‌شناسی کاربردی، تهران: نشر علم.
  8. صفوی، کوروش، (1383ش)، از زبان شناسی به ادبیات، جلد نخست: نظم، تهران: سوره مهر، ‌چاپ دوم.
  9. کرس، گونتر، (1392ش)، نشانه‌شناسی اجتماعی از نظریه تا کاربرد، مترجم: سجاد کبگانی ورحمان صحرا گرد، تهران: نشر مارلیک.
  10. گیرو، پی‌یر، (۱۳۸0ش)،نشانه‌شناسی، ترجمه: محمد نبوی، تهران: نشر آگه.
  11. لیوون، تئوون، (1395ش)، آشنایی با نشانه‌شناسی اجتماعی، ترجمه: محسن نوبخت، تهران: نشر علمی.