نقش تکرار در انسجام بخشی به سوره هود با تکیه بر الگوی هالیدی و حسن

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات تاریخ و زبانهای خارجه، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.

2 گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بین المللی امام خمینی، قزوین، ایران.

چکیده

هالیدی و حسن (1976) از زبان‏شناسان حوزه‏ی متن، معتقد هستند که پدیده‏ی «تکرار» به عنوان یک سازوکار واژگانی در کنار (هم‏آیی) و هم‏پای عناصر دستوری (ارجاع، حذف، استبدال و پیوند) متن را به کلیتی یکپارچه تبدیل می‏کند. وجود واحدها و اسلوب‏های هم‏سان در سطح سوره‏ی هود چنان بارز است که لزوم بررسی‏های روشمند مطابق با الگوهای جدید تحلیل متن، جهت تبیین نقش تکرار در انسجام‏بخشی این سوره و همچنین میزان تعامل این گزاره با مفاهیم کلیدی سوره را ضروری می‏شمارد. در راستای این اهداف، پژوهشگر با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی، بعد از بررسی داده‏ها و با استفاده از جدول‏های آماری بدین نتیجه رسید که از میان اقسام سه گانه‏ی تکرار(تکرار عینی، هم‏معنایی و شمول‏معنایی) تکرار عینی بالاترین نقش را در انسجام‏بخشی سوره دارد و دوم اینکه، دو حوزه‏ی معنایی مستقلّ (کفر و ایمان) که در این سوره‏ تجلّی یافته‏اند و دارای جهات مختلف و متضاد با یکدیگر نیز هستند، محوری واحد یعنی «الله» را سامان می‏دهند. به عبارتی، هر یک از این دو حوزه، جزئی از کلّ بزرگتر هستند که گفته‏خوان را به درک واحدی از مجموع آیات می‏رسانند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Role of “Repetition” in the Harmony of “Surah al-‎Hūd”, Regarding “Holliday and Hassan’s Pattern”‎

نویسندگان [English]

  • Batool Meshkinfam 1
  • Masoomeh Rahimi 2
1 Arabic language and literature Department, faculty literature History and foreign languages, alzahra university, Tehran, Iran.
2 Arabic language and literture department, Faculty of Humanities, Imam khomeini international university.
چکیده [English]

Holliday and Hassan (1976), two linguists of text filed, believed that the “Repetition” phenomenon, as a lexical factor, besides collocation and grammatical elements (reference, ellipsis, substitution, and conjunction) makes the text totally integrated. The existence of the same units and patterns in Surah al-Hūd is so evident that makes it necessary to investigate the role of repetition in its cohesion based on new patterns of text analysis, as well as to identify the degree of this proposition relation with key concepts of the Surah. To this goal, based on the descriptive-analytical method, the paper examined the data and used statistical tables in order to show that among the triple components of repetition (the same word, synonym and hyponymy), the same word has the most important role in the Surah cohesion. Secondly, it was also showed that the two independent semantic fields (disbelief and belief) of this Surah, which have different and opposite directions, organize a same axis, i.e. “Allah”. In other words, each of these two fields is a part of a wider whole, giving the reader a unified understanding of the total verses.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Repetition
  • Surah al-Hūd
  • the Same Word
  • Synonymy
  • Hyponymy
  1. قرآن کریم.
  2. آقاگل‏زاده، فردوس. (1390)، تحلیل گفتمان انتقادی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
  3. آلوسی، سید محمود. (1415)، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی، بیروت: دار الکتب العلمیة.
  4. ابن أثیر، ضیاءالدین. (بی.تا)، المثل السائر، قاهره: دار النهضة.
  5. ابن جنی، ابی الفتح عثمان. (بی.تا)، الخصائص، قاهره: المکتبة العلمیة.
  6. ابن منظور، محمد بن مکرم. (1414)، لسان العرب، بیروت: دار صادر.
  7. ابن هشام انصاری، جمال‏الدین. (2001)، شرح شذور الذهب فی معرفة کلام العرب، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
  8. ابن یعیش، موفق‏الدین. (2001)، شرح المفصل، بیروت: دار الکتب العلمیة.
  9. ایزوتسو،توشی‏هیکو. (1368)، خدا و انسان در قرآن، ترجمه‏ی أحمد آرام، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
  10. پالمر، فرانک ر. (1374)، نگاهی تازه به معناشناسی، ترجمه‏ی کوروش صفوی، تهران: نشر مرکز.
  11. پالمر، فرانک ر. (1985)، علم الدلالة، ترجمه‏ی مجید الماشطة، بغداد: الجامعة المستنصریة.
  12. حسینی شیرازی، سید محمد. (1424)، تقریب القرآن إلی الأذهان، بیروت: دار العلوم.
  13. حوّی. سعید. (1424)، الأساس فی التفسیر، قاهره: دارالسلام.
  14. خطابی، محمد. (1991)،لسانیات النص(مدخل الی انسجام النص)، چاپ اول، بیروت: المرکز الثقافی العربی.
  15. الخطیب القزوینی، محمد بن عبدالرحمن. (2003)، الإیضاح فی علوم القرآن، بیروت: دار الکتب العلمیة.
  16. الزرکشی، بدرالدین محمدبن عبدالله. (2006)، البرهان فی علوم القرآن، تحقیق أبوالفضل الدمیاطی، قاهره: دار الحدیث.
  17. سجودی، فرزان. (1383)، نشانه شناسی کاربردی، تهران: نشر قصه.
  18. سید بن قطب بن ابراهیم الشاذلی. (1412)، فی ظلال القرآن، قاهره: دار الشروق.
  19. سیوطی،جلال‏الدین. (1367). الإتقان فی علوم القرآن، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم. قم: منشورات رضی.
  20. شبل محمد، عزة. (2009)، علم لغة النص، قاهره: مکتبة الآداب.
  21. صفوی، کوروش. (1383)، درآمدی بر معنی‏شناسی، تهران: سوره مهر.
  22. طباطبایی، سید محمد حسین. (1417)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه‏ی مدرسین حوزه‏ی علمیه قم.
  23. عبدالمجید، جمیل. (1998)، البدیع بین البلاغة العربیة و اللسانیات النصیة، قاهره: الهیئة المصریة العامة للکتاب.
  24. علوی، یحیی بن حمزة. (2002)، الطراز، بیروت: دار العلمیة.
  25. فراهیدی، خلیل بن أحمد. (1409)،العین، قم: نشر هجرت.
  26. فضل، صلاح. (1998)، علم الأسلوب مبادئه و إجراءاته، قاهره: دار الشروق.
  27. الفقی، صبحی ابراهیم. (2000)، علم اللغة النصی بین النظریة و التطبیق، قاهره: دار قباء.
  28. القیروانی، إبن رشیق. (2001)، العمده، بیروت: دار العلمیة.
  29. لطفی پور ساعدی، کاظم. (1371). «درآمدی به سخن‏کاوی»، مجله زبان‏شناسی، سال نهم، شماره‏ی اول، صص9-39.
  30. مهاجر، مهران و محمد نبوی. (1376)، به سوی زبان‏شناسی شعر،تهران: نشر ذره.
  31. یول، جورج. (1382)، بررسی زبان، ترجمه‏ی محمود نور محمدی، تهران: رهنما.
    1. Halliday M. A. K. & Ruqaiya Hassan (1976). Cohesion in English.London, longman.