بررسی اختلال شخصیت «نمایشی» در آموزه‌های اسلامی و تطبیق آن با یافته های روان‌شناسی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث داﻧﺸﮕﺎه اﺻﻔﻬﺎن، اصفهان، ایران.

2 استاد ﮔﺮوه ﻋﻠﻮم ﻗﺮآن و حدیث داﻧﺸﮕﺎه اصفهان، اصفهان، ایران.

3 استاد گروه روان‌شناسی داﻧﺸﮕﺎه اﺻﻔهان

چکیده

یکی از انواع اختلالات شخصیتی مطرح در حوزه‌ی دانش روان‌شناسی، «اختلال شخصیت نمایشی» است. این اختلالالگوی فراگیر تهییج‌پذیری و توجه‌خواهی مفرط استکهدر روند آن هیجانات و عواطف فرد به نشانه‌های جسمانی‌تبدیل می‌شود. مشابه این اختلال در آموزه‌های اسلامی مطرح است. پژوهش حاضر در نظر دارد،ضمن ارائه‌ی نتایجبررسی این اختلال در آموزه‌های اسلامی؛ میزان هم‌گرایی یافته‌های روان‌شناسی با این آموزه‌ها رانشان دهد. در همین راستا، لازم است چیستی، سبب‌شناسی و ملاک‌های تشخیصی این اختلال در اسلام و روان‌شناسی مورد توجه قرار گرفته، و در نهایت تطبیقی بین آنهاصورت گیرد. بررسی‌ها نشان می‌دهد، اختلال نمایشی از منظر آموزه‌های اسلامی نوعی اختلال شناختی- هیجانی است که با بی‌ثباتی کلی حاکم بر شخصیت، و رفتارهای نمایشی متضاد با خود واقعی فردمشخص می‌شود. مبتلایان به این اختلال هر هفت ملاک تشخیصی اختلال نمایشی در روان‌شناسی را برآورده می‌نماید و در ویژگی‌های فردی نظیر: ظاهرسازی و اغواگری، توجه‌طلبی و ستایش خواهی؛ عملکرد هیجانی سطحی و فاقد تأمل، تلقین‌پذیری، افسردگی و انزوا و کسالت و بی‌انگیزگی با آن هم-پوشانی دارند ولی در سایر اوصاف این هم‌پوشانی مشاهده نمی‌شود. ضمن اینکه جسمانی‌سازی علل هیجانی و عاطفی در این اختلال وجود ندارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Investigating Histrionic Personality Disorder in Islamic Doctrines and Comparing It with Psychological Findings

نویسندگان [English]

  • Zahra Faghihy 1
  • Mohammad Reza Haji-Esmaeili 2
  • Hamid Taher Neshat Doost 3
1 PhD Candidate of Qur’an and Hadith Sciences, University of Isfahan, Iran.
2 Associate Professor, Department of Qur’an and Hadith Sciences, University of Isfahan, Iran.
3 Professor, Department of Psychology, University of Isfahan, Iran.
چکیده [English]

One of the considerable personality disorders in the field of psychology is “Histrionic Personality Disorder.” This disorder is a pervasive pattern of excessive emotionality and attention seeking, throughout which patient’s emotions and affections transform into physical symptoms. A similar disorder is discussed in Islamic doctrines. This study aims to present the results of the investigation of this disorder in Islamic doctrines and underline the degree of convergence between psychological findings and such doctrines as well. Accordingly, the nature, cause, and diagnostic criteria of this disorder in Islam and psychology must be considered and, finally, a comparison be made between them. The investigations show that in view of Islamic doctrines, Histrionic Disorder is a cognitive-emotional disorder, characterized by overall instability of patients' personality and histrionic behavior opposing their true self. These patients meet all the seven psychology-related diagnostic criteria for Histrionic Disorder and overlap with psychology in characteristics such as exhibitionist and seductive behavior, seeking for attention and admiration, shallow and indecisive emotional performance, suggestibility, depression and loneliness, and weariness and lack of motivation, but such overlap is not seen in other dimensions. Meanwhile, the physical embodiment of emotional and affective causes does not exist in this disorder.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Histrionic Personality Disorder
  • Qur’an
  • Hadith
  • Psychology
  1. قرآن کریم.
  2. ابن أبی الحدید، عبد الحمید بن هبة الله‏، (1404 ق)، ‏شرح نهج البلاغة لابن أبی الحدید، قم‏: مکتبة آیة الله المرعشی النجفی.
  3. ابن شعبه حرانى، حسن بن على، (‏1381 ش)، ‏تحف العقول، ترجمه: بهراد جعفرى‏، تهران: ‏دار الکتب الإسلامیة.
  4. ابن فارس، أحمد بن فارس، ( ‏1404 ق)، ‏معجم مقاییس اللغة، قم‏: مکتب الاعلام الاسلامی.‏
  5. انجمن روان پزشکی آمریکا، (1393ش)، راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (ویراست پنجم)، ترجمه: یحیی سید محمدی، تهران: نشر روان.
  6. باچر، ﺟﻴﻤﺰ؛ ﺳﻮزان مینکا، جیلﻫﻮﻟﻲ، (1389ش)، آﺳﻴﺐ ﺷﻨﺎﺳﻲ رواﻧﻲ، ﺗﺮﺟﻤﻪ: ﻳﺤﻴﻲ ﺳﻴﺪﻣﺤﻤﺪی، تهران: ارﺳﺒﺎران.
  7. بحرانى، سید هاشم بن سلیمان، (‏1374 ش)، البرهان فی تفسیر القرآن‏، قم: ‏مؤسسه بعثت.
  8. تمیمى آمدى، عبد الواحد بن محمد، (1366 ش)، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ‏ قم: دفتر تبلیغات‏.
  9. حرعاملى، محمد بن حسن، (1409ق)، وسائل الشیعة، محقق / مصحح: مؤسسة آل البیت علیهم السلام‏، قم: مؤسسة آل البیت علیهم السلام‏.
  10. خوانسارى،  محمد بن حسین،‏ (1366ش)، شرح آقا جمال خوانسارى بر غرر الحکم و درر الکلم‏، محقق / مصحح: حسینى ارموى محدث، جلال الدین‏، تهران: دانشگاه تهران.
  11. دیلمى، حسن بن محمد، (1412ق)، ‏إرشاد القلوب إلى الصواب، قم:‏ الشریف الرضی.‏
  12. شهید ثانى، زین الدین بن على، (1390 ق)، کشف الریبة، بى جا: دار المرتضوی للنشر.
  13. صادقى تهرانى، محمد، (1406ق)، الفرقان فى تفسیر القرآن بالقرآن و السنة،‏ قم‏: فرهنگ اسلامى.‏
  14. صدوق، محمد بن على‏ ابن بابویه، (‏1398ق)، التوحید، قم: ‏جامعه مدرسین‏.
  15. صدوق، محمد بن على بن بابویه، (‏1362 ش)، الخصال‏، قم‏: جامعه مدرسین.‏
  16. صدوق، محمد بن على بن بابویه، (1413 ق)‏، من لا یحضره الفقیه‏؛ محقق: غفارى، على اکبر، قم‏: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‏.
  17. طباطبایى، محمدحسین، (‏1390 ق)، ‏المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: ‏مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.‏‏
  18. کاپلان، بنیامین و ویرجینیا سادوک، (1393ش)، خلاصه روان پزشکی، ﺗﺮﺟﻤﻪ: نصرت الله پور افکاری، تهران: آینده سازان.
  19. کرینگ، آن م، و همکاران، (1388)، آﺳﻴﺐ ﺷﻨﺎﺳﻲ رواﻧﻲ، ﺗﺮﺟﻤﻪ: حمید شمسی پور، تهران: کتاب ارجمند.
  20. کلینى، محمد بن یعقوب، (1429 ق)، کافی، قم:‏ دار الحدیث.‏
  21. لیثى واسطى، على بن محمد، (1376)، عیون الحکم و المواعظ، قم‏: دار الحدیث‏.
  22. مجلسى، محمد باقر، (1403 ق)، بحار الأنوار الجامعة لدرر الأخبار الأئمة الأطهار، بیروت:‏ دار إحیاء التراث العربی.‏
  23. مفید، محمد بن محمد، (1413ق)، الإختصاص، قم: المؤتمر العالمى لالفیة الشیخ المفید.
  24. منسوب به امام جعفر صادق(ع) (1360ش)، مصباح الشریعة، ترجمه: حسن مصطفوی،  بیروت:‏ اعلمى.‏
  25. ورام بن أبی فراس، مسعود بن عیسى، (‏1410 ق)،‏ مجموعة ورّام،‏ قم:‏ مکتبه فقیه‏.
  26. هالجین، ریچارد پی و سوزان کراس ویتبورن، (1390ش)، آسیب شناسی روانی، ﺗﺮﺟﻤﻪ: ﻳﺤﻴﻲ ﺳﻴﺪﻣﺤﻤﺪی، تهران: نشر روان.