بررسی و تحلیل واژه گزینی در آیه مشابه 12نمل، 32قصص و 22طه

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه اراک، اراک، ایران

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه اراک، اراک، ایران.

3 کارشناس ارشد زبان و ادبیات عربی دانشگاه اراک، اراک، ایران.

چکیده

نظم و پیوستگی واژگان قرآن باهم و همسویی آنها با معنا از شگفتی‌های زبانی قرآن به شمار می‌آید و نمود عینی آن در آیه‌های تکراری یا مشابهی است که در هر بار تکرار تغییری اندک در آنها رخ می‌دهد مقاله حاضرآیه﴿وَأَدْخِلْ یَدَکَ فِی جَیْبِکَ تَخْرُجْ بَیْضَاء مِنْ غَیْرِ سُوءٍ﴾(نمل:12) را که دو بار دیگر نیز با تغییراتی در آیه 32قصص و 22 طه تکرار می‌شود مورد بررسی قرار داده و به این سوال پاسخ می‌دهد که آیا قرآن داستان معجزه ید بیضا را عینا و بدون کم و کاست در سه آیه فوق تکرار کرده است و علت اختلاف واژگان در هر بار تکرار چیست؟
با بررسی دقیق سیاق هر سه آیه این نتیجه حاصل شد که داستان در هر سه بار عینا تکرار نمی‌شود، بلکه سه آیه در طول هم و هریک به ترتیب آغاز، فرایند و پایان معجزه را به اقتضای مناسبت داستان و سیاق آیات بیان می‌کنند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Study and Analysis of Word Choosing in Similar Verses of Al-Naml: 12, Al-Qaṣaṣ: 32, and Ṭāhā: 22

نویسندگان [English]

  • Mahmood Shahbazi 1
  • Seyd Aboalfazl Sajady 2
  • Hamdam Karami 3
1 Associate Professor, Department of Arabic Language and literature, University of Arak, Iran.
2 Associate Professor, Department of Arabic Language and literature, University of Arak, Iran
3 MA of Arabic Language and Literature, University of Arak, Iran.
چکیده [English]

The order and continuity of the Qur’anic words and their alignment with their meanings are considered as the wonders of the Holy Qur’an. The objective representation of this wonder is in the repetitive or similar verses which in each place undergo a minor change. The present paper examines the verse Al-Naml: 12: “Now place your hand inside your garment, and it will come out (shining) white without blemish.” This verse is also repeated twice more with minor changes in the verses Al-Qaṣaṣ: 32 and Ṭāhā: 22. The research seeks to answer whether the Qur’an repeats the story of the miracle of “White Hand of Moses” exactly and completely in the three mentioned verses, as well as what is the reason for the difference of word choosing in each repetition. Examining the context of verses, it concludes that the story is not repeated exactly three times, but the three verses put together and individually, and explain the beginning, the process, and the end of the miracle respectively according to the occasion of the story and the context of the verses.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Qur’an
  • Similar verses
  • Word Choosing
  • Order and continuity
  • Context
  1. قرآن کریم.
  2. آلوسی، سید محمود، (1415ق)، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، بیروت: دارالکتب العلمیة.
  3. ابن عاشور، محمد بن طاهر، (بی‌تا)، التحریر و التنویر، بیروت: مؤسسه تاریخ، چاپ اول.
  4. ابن عطیه اندلسی، عبد الحق بن غائب، (1422ق)، المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، تحقیق: عبدالسلام عبد الشافی محمد، بیروت: دار الکتاب العلمیة، چاپ اول.
  5. ابن فارس، احمد بن فارس، (بی‌تا)، معجم مقاییس اللغة، مصحح: هارون عبدالسلام محمد، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
  6. ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، (1419)، تفسیر القرآن العظیم، بیروت: دار الکتب العلمیّة.
  7. ابو السعود، محمد بن محمد، (بی‌تا)، ارشاد العقل السلیم الی مزایا القرآن الکریم، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  8. ابو حیان، محمد بن یوسف، (1420)، البحر المحیط فی التفسیر، بیروت: دارالفکر، چاپ اول.
  9. الاسکافی، الخطیب، (بی‌تا)، درة التنزیل و غرةالتنزیل فی بیان الآیات المتشابهات فی کتاب الله العزیز، بیروت: دارالرضا.
  10. بیضاوی، عبدالله بن عمر، (1418)، أنوار التنزیل و أسرار التأویل، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  11. التفتازانی، سعدالدین، (1369)، شرح المختصر، قم: دارالحکمة، چاپ سوم.
  12. جاحظ، عمربن بحر، (بی‌تا)، الحیوان، مصحح: عبدالسلام هارون، بیروت: دارالعلم.
  13. جوهری، اسماعیل بن حماد، (بی‌تا)، الصحاح: تاج اللغة و صحاح العربیة، محقق: احمد بن الغفور عطار، بیروت: دارالعلم للملایین.
  14. جرجانی، عبدالقاهر، (1395)، دلائل الاعجاز، مصححح: محمود محمد شاکر، قم: انتشارات هنرمند.
  15. خضر الدوری، محمد یاس، (1961)، دقائق الفروق اللغویة فی البیان القرآن، بیروت: دارالکتب العلمیة.
  16. خطابی، (1956)، بیان اعجاز القرآن الکریم (فی ضمن ثلاث رسائل فی اعجاز القرآن)، مصحح: محمد خلف الله ومحمد زغلول سلام، قاهره: دارالمعارف.
  17.  خطیب، عبدالکریم، (بی‌تا)، التفسیر القرآنی للقرآن، بیروت: دار الفکر العربی.
  18. خفاجی، احمد بن محمد، (1417)، عنایة القاضی و کفایة الراضی، بیروت: دارالکتب العلمیة، چاپ اول.
  19. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، (1412)، مفردات الفاظ قرآن، بیروت: دار القلم.
  20. زبیدی، محمد بن محمد، (بی‌تا)، تاج العروس، محقق: علی شیری، بیروت: دار الفکر.
  21. زمخشری، محمود، (1407)، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت: دارالکتاب العربی، چاپ سوم.
  22. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی بکر، (1404)، الدر المنثور فی تفسیر المأثور، قم: کتابخانه آیةالله مرعشی نجفی، چاپ اول.
  23. طبرسی، فضل بن حسن، (1372)، مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن، تحقیق: محمدجواد بلاغی، تهران: ناصرخسرو، چاپ سوم.
  24. عبدالتواب، صلاح الدین، (1395)، تصویر ادبی در قرآن، مترجم: محمود شهبازی و سید ابوالفضل سجادی، اراک: انتشارات دانشگاه اراک.
  25. عک، خالد عبدالرحمن، (1424)، تسهیل الوصول الی معرفة اسباب النزول، بیروت: دارالمعرفة، چاپ سوم.
  26. قطب، ابراهیم شاذلی، (1412)، فی ظلال القرآن، بیروت: دارالشروق، چاپ هفدهم.
  27. کرمانی، محمود بن حمزه، (1998)، البرهان فی متشابه القرآن، المنصوره: دارالوفاء، چاپ دوم.
  28. مصطفوی، حسن، (1430)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، بیروت: دارالکتب العلمیة.
  29. مطاوع، سعید علی عطیه، (2006)، الاعجاز القصصی فی القرآن، قاهره: دار الآفاق.