قراینی در بازشناسی مرجع ضمیر در اسناد ضمیری الکافی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مشهد، ایران.

2 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مشهد، ایران.

چکیده

بهترین کتاب در حدیث شیعه، کتاب گران‌سنگ الکافی نوشته محمد بن یعقوب کلینی است که دارای گونه‌های گونه‌گونی از اسناد است. مانند: سند عادی، تحویلی و ... از مهم‌ترین و پرشمارترین این گونه‌ها، سند ضمیری است (1097سند) که به دو گونه سند ضمیری عادی (360 سند) و غیرعادی (737 سند) تقسیم می‌گردد. این جستار به سبب جایگاه خطیر درست کشف کردن مرجع ضمیر، بر آن شد که با روش توصیفی-تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه‌ای، به جست‌وجوی قراینی برآید که به یاری آنها، مرجع ضمایر این‌گونه از اسناد در کتاب بی‌نظیر حدیثی شیعه به صواب تمییز داده شود. دستاورد این نوشتار عبارت است از وجود هشت قرینه در کشف مرجع ضمیر که قراین داخلی آن بر این پایه‌اند: اقتضای سیاق، سلسله اسناد مشابه و استاد و شاگردی که حدیث‌شناس را دست‌کم در 349 حدیث راهبری می‌کند و قرینه‌های خارجی عبارتنداز: تصریح بزرگان، بودن سند در کتابی دیگر، کثرت نقل یک راوی از راوی دیگر، روایت نمودن شخصی از کتاب مخصوصی و عدم رجوع ضمیر جز به یک راوی خاص که حدیث‌شناس را حداقل در 222 سند راهنمایی می‌کند که بسیاری از این اسناد، از گونه اسناد ضمیری غیرعادی بوده و بدان‌ها ارجاع داده شده است. به آدرس این تعداد از احادیث به عنوان نمونه ارجاع داده شده، و گرنه این قراین در دیگر احادیث ضمیری نیز کاربرد دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Indications to Find the Reference of the Pronoun in Kāfī’s Asnad

نویسندگان [English]

  • SayyedAli Delbari 1
  • Aliakbar Habibimehr 2
1 Associate Professor, Department of Qur’anic and Hadith Sciences, Razavi University of Islamic Sciences, Mashhad, Iran.
2 PhD Candidate of Qur’anic and Hadith Sciences, Razavi University of Islamic Sciences, Mashhad, Iran
چکیده [English]

The best book in the Shiite hadith is Al-Kafi's book, written by Kelly. There are various forms of hadith scripts. Like: Normal document. The most important and most numerous of these forms is the document of the pronoun,(1097) which is divided into two types of ordinary(360) and unusual pronouns(737). Due to the importance of accurately discovering the reference authority, this paper decided to search for evidence by analytical descriptive method and relying on library resources; with the help of Shellen, the reference to the pronouns of this type of document in the book would suffice to be properly identified.The result of this paper is the existence of eight symbols in the discovery of the reference of the pronoun, whose internal indications are: the conditional requirement, the series of similar documents, and the master and student who has hadith in at least 349 hadiths.And the external symbols are: the affirmation of the elders, the existence of the document in another book, the plurality of a narrator from another narrator, the narration of a person from a particular book, and the absence of reference to a particular narrator. Which prescribes the hadithologist at least in 222 documents, many of which are of the kind of abnormal pronouns addressed to them.To the address of this number of hadiths as an example, due to the shortness of this text, reference is made to these other indications in other pronouns.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Al-Kafi
  • Prophet'
  • s document
  • manner
  • Similar document chains
  1. قرآن کریم.
  2. ابن بابویه، محمد، (1398ق)، التوحید، محقق: هاشم‏ حسینى، قم: جامعه مدرسین‏.
  3. ابن بابویه، محمد، (1406ق)، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال‏، قم: دار الشریف الرضی.
  4. ابن بابویه، محمد، (1413ق)، الفقیه‏، قم: جامعه مدرسین.
  5. ابن ‌شهید ثانی، حسن، (1362ش)، منتقی الجمان، قم: جامعه مدرسین.
  6. ابن ‌غضائرى، (1422ق)، الرجال، قم‏: دار الحدیث.
  7. ابن ‌فارس، احمد، (1404ق)، معجم مقاییس اللغة، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
  8. ابن ‌منظور، (1414ق)، لسان العرب، بیروت: دار صادر.
  9. اردبیلى، احمد‌، (1403ق)، مجمع الفائدة، قم: جامعه مدرسین.
  10. استرآبادى، محمد جعفر، (1388ش)، لب اللباب، تهران: اسوه.
  11. آقا بزرگ تهرانى، (1403ق)، الذریعة، بیروت: دار الأضواء.
  12. انصاری، مرتضی، (1415ق)، کتاب النکاح‌، قم: کنگره بزرگداشت شیخ انصارى‌.
  13. ایروانی، باقر، (1431ق)، دروس تمهیدیة فى القواعد الرجالیة، قم: مدین.
  14. برقی، احمد، (1342ش)، الرجال، تهران: دانشگاه تهران.
  15. برقی، احمد، (1371ق)، المحاسن، قم: دار الکتب الاسلامیة.
  16. بهایى، محمد، (1398ق)،  الوجیزه، قم: بصیرتی.
  17. بهبودی، محمد باقر، (بی‌تا)، علل الحدیث، بی‌جا: بی‌نا.
  18. تبریزی، جواد، (1429ق)، الموسوعة الرجالیة، قم: دار الصدیقة الشهیدة.
  19. جدیدی نژاد، محمد رضا، (1389ش)، «تعلیقات استاد حسینی بر اسناد احادیث الکافی»، آینه پژوهش، شماره 123، صص26-21.
  20. حر عاملى‏، محمد، (1409ق)، وسائل الشیعة، قم‏: مؤسسة آل‌البیت.
  21. حلی، ابن‌داود، (1342ق)، الرجال، تهران‏: دانشگاه تهران‏.
  22. حلی، حسن، (1402ق)، رجال العلامة الحلی، قم: الشریف الرضی‏.
  23. خویی، ابوالقاسم، (1413ق)، معجم رجال الحدیث، بی‌جا: بی نا.
  24. دلبری، سید علی، (1390ش)، «بررسی گونه های اسناد در کتب اربعه حدیثی»، فصلنامه مشکوة، شماه 111، ص92-76.
  25. دلبری، سید علی، (1395ش)، آشنایی با اصول علم رجال، مشهد: دانشگاه رضوی.
  26. شبیرى‌ زنجانى، موسى، (1419ق)، کتاب نکاح‌، قم: مؤسسه پژوهشى راى‌پرداز‌.
  27. شبیری ‌زنجانی، محمد جواد، (1429ق)، توضیح الأسناد المشکلة، قم: دار الحدیث.
  28. صدرایی ‌خویی، علی، (1429ق)، کافی‌ پژوهی در عرصه نسخه‌های خطی، قم: دار الحدیث.
  29. صفار، محمد، (1404ق)، بصائر الدرجات، قم: مکتبة آیة الله المرعشی.
  30. طوسی، محمد، (1373ش)، رجال الطوسی، قم: جامعه مدرسین.
  31. طوسی، محمد، (1407ق)، تهذیب الأحکام، تهران: دار الکتب الإسلامیه‏.
  32. طوسی، محمد، (1420ق)،  فهرست الطوسی، قم: مکتبة المحقق الطباطبائی.
  33. عاملی، حسن، (1418ق)، معالم الدین، قم: مؤسسة الفقه.
  34. فیض کاشانى، محمد محسن، (1406ق)، الوافی‏، اصفهان: کتابخانه امام على (ع).
  35. کلینی، محمد، (1407ق)، الکافی، مصحّح: علی اکبر غفاری، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
  36. کلینی، محمد، (1429ق)، الکافی، قم: دار الحدیث.
  37. کنی ‌تهرانی، علی، (بی‌تا)، توضیح المقال، قم: دار الحدیث.
  38. مجلسی، محمد باقر، (1403ق)، بحار الأنوار، بیروت: دار إحیاء التراث العربی‏.
  39. مجلسی، محمد باقر، (1404ق)، مرآة العقول‏، تهران: دار الکتب الإسلامیة.‏
  40. مفید، محمد، (1413ق)، الإرشاد، قم: کنگره شیخ مفید.
  41. مفید، محمد، (1414ق)، تصحیح إعتقادات الإمامیة، قم: دار المفید.
  42. مکارم‌ شیرازی، ناصر، (1424ق)،کتاب النکاح‌، قم: انتشارات مدرسه امام على (ع).
  43. نجاشی، احمد بن على، (1365ق)، رجال النجاشی، قم: جامعه مدرسین.