عمل شیخ صدوق به احادیث منفرد فقهی الزامی سهل بن زیاد و چگونگی تحلیل آن

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استاد سطح عالی مرکز تخصصی علوم حدیث حوزه علمیه قم

چکیده

حضور چشمگیر راویان تضعیف‌شده در جای جای منابع حدیثی شیعه و از آن میان، احادیث فقهی، چگونگی مواجهه با این احادیث را دست‌خوش دشواری کرده‌است. پیامد این دشواری در دو عرصه خودنمایی می‌کند؛ یکی، باطل‌انگاشتن حجم قابل توجهی از احادیث راه‌یافته بن منابع حدیثی و دیگری سردرگی در تحلیل رفتار برخی بزرگان در مواجهه عملی با احادیث راویان ضعیف. به هنگام گذر از داده‌های به دست‌رسیده در لابلای منابع حدیثی و اعتبارسنجی پیشینیان، با دو پدیده روبرو می‌شویم؛ رفتار عملیِ اصحاب با راویان ضعیف در عرصه‌ی نگاشته‌های حدیثی و دیگری، نگاه توصیفی به راویان در منابع اعتبارسنجی. جدا دیدن این دو پدیده و توجه‌نداشتن به ارتباط بنیادینی که میان نآآآن‌ها برقرار است، می‌تواند به پیمودن بیراهه‌هایی در مطالعات حدیث‌شناختی بیانجامد. نوشتار حاضر به بررسی رفتار شیخ صدوق در عمل به برخی احادیث منفرد فقهی الزامی که سهل بن زیاد در سند آن واقع شده، پرداخته است. هدف از این نوشتار، کشف منطق علمی حاکم بر عمل به چنین احادیثی است. این پژوهش نشان می دهد که تکیه بر منابع حدیثی-به ویژه کتاب النوادر- از سوی شیخ صدوق یکی از عوامل دستیابی به احادیث صادر از معصومان علیهم السلام است که ضعف راوی را تحت الشعاع قرار داده و باور و عمل به روایات راوی ضعیف را به دنبال داشته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Sheikh Saduq's action on single obligatory jurisprudential hadiths of Sahl Ibn Ziad and how to analyze it

نویسنده [English]

  • sayyed alireza hosayni shirazi
Higher level professor of Qom Seminary Center for Hadith Sciences
چکیده [English]

The significant presence of weakened narrators everywhere in Shia hadith sources, including jurisprudential hadiths, has made it difficult to deal with these hadiths. When going through the data obtained in the hadith sources and validation of the predecessors, we come across two phenomena; The practical behavior of companions with weak narrators in the field of hadith and other writings, a descriptive look at narrators in validation sources.

Seeing these two phenomena separately and not paying attention to the fundamental relationship between them can lead to going astray in hadith studies. The present article examines the behavior of Shaykh Sadouq in the implementation of some obligatory jurisprudential hadiths that Sahl bin Ziyad found in its chain of transmission. The purpose of this article is to discover the scientific logic that governs the practice of such hadiths.

This research shows that relying on hadith sources - especially the Book of Al-Nawader - by Sheikh Sadouq is one of the factors of obtaining hadiths issued by the innocents, peace be upon them, which overshadowed the narrator's weakness and acted on the traditions of the weak narrator.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sheikh Saduq
  • Sahl Ibn Ziyad
  • Single Hadith
  • Al-Nawadir Book
  • Weak Narrators
  1. حسینی شیرازی، سید علیرضا(1397‌ش). اعتبارسنجی احادیث شیعه. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
  2. حسینی شیرازی، سید علیرضا(1399ش). واکاوی نظریه "وقوع در مشیخه من لایحضره الفقیه و دلالت آن بر وثاقت مؤلّف" با تأکید بر کتاب «النّوادر» ابراهیم بن هاشم قمی، دانش‌ها و آموزه‌های قرآن و حدیث. 3(9)،13- 37.
  3. حر عاملى، محمدبن‌حسن‏(1409ق‏). وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعة. قم: مؤسسة آل‌البیت(ع)
  4. شبیری زنجانی، سیّد موسی(1419ق). کتاب نکاح. قم: موسسۀ پژوهشی رای‌پرداز.
  5. صدوق، محمد‌بن‌على‏بن‌بابویه(1378‌ق). عیون أخبار الرضا(ع). تحقیق: مهدى لاجوردى، ‏ تهران‏: نشرجهان‏.
  6. صدوق، محمد‌بن‌على‌بن‌بابویه(1413ق). من‌لایحضره‌الفقیه. تحقیق: علی‌اکبر غفاری. قم‏: مؤسسة‌ النشر الاسلامی‏.
  7. طریحی، فخرالدین‌بن‌محمد(1375ش). مجمع البحرین‏ و مطلع النیرین . تصحیح: احمد حسینى اشکورى. تهران: انتشارات مرتضوى‏.
  8. طوسى، محمد‌بن‌الحسن(1390ق‏). الإستبصار فیما اختلف من الأخبار. تصحیح: حسن الموسوى‏ خرسان. تهران‏: دار الکتب الإسلامیة.
  9. طوسى، محمدبن‌الحسن(1420ق). فهرست کتب الشیعة و أصولهم و أسماء المصنّفین و أصحاب الأصول‏. ‏تحقیق: عبدالعزیز طباطبائی. قم: مکتبة المحقق الطباطبائی‏.
  10. طوسى، محمدبن‌الحسن(1373ش). رجال ‌الطوسی. تصحیح: جواد‌القیومی. قم‏: مؤسسة‌النشرالاسلامی‏.
  11. طوسی، محمدبن‌الحسن(1409‌ق). إختیار معرفة الرجال(رجال الکشی). تحقیق: حسن مصطفوى، ‏ مشهد: مؤسسه نشر دانشگاه مشهد.
  12. کلینى، محمد‌بن‌یعقوب(1407‌ق). الکافی. تحقیق: على اکبر غفارى و محمد آخوندى. تهران‏: دار الکتب الإسلامیة.
  13. کلینى، محمد‌بن‌یعقوب(1429ق). الکافی. تصحیح: دارالحدیث. قم‏: انتشارات دارالحدیث.
  14. مجلسى، محمدتقى(1406ق). روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه. تصحیح: حسین موسوى کرمانى و على پناه‏ اشتهاردى. قم‏: مؤسسه فرهنگى اسلامى کوشانبور.
  15. نجاشی، احمد‌بن‌علی(1365‌ش). رجال النجاشی. قم‏: مؤسسة النشر الاسلامی‏.
  16. واسطی بغدادی، احمدبن‌حسین(1364ش). ‏رجال لإبن‌الغضائری. تصحیح: محمد رضا حسینى جلالی. قم‏: انتشارات دار الحدیث‏.