تحلیل إنگاره‌های تفسیری در آیه تعدد زوجات

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم (دانشکده علوم قرآنی تهران)

2 استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم (دانشکده علوم قرآنی بجنورد)

چکیده

نبود پیوند آشکار بین صدر و ذیل آیه سوم سوره مبارکه نساء، باعث پدید آمدن چالشی‌ترین دیدگاههای تفسیری در ذیل آیه شده است. مجموع این دیدگاهها تحت سه انگاره قابل دسته بندی هستند: «إنگاره مبتنی بر سیاق»، «انگاره مبتنی بر سبب نزول» و «انگاره مبتنی بر تحریف و گسست». دو إنگاره نخست در پی کشف پیوند عبارات آیه می‌باشد؛ ولی انگاره اخیر، تلاش در این راستا را بی‌حاصل دانسته‌ است. پژوهش پیش رو با تأکید بر جریان شناسی تفسیری و با تکیه بر مطالعه تاریخی منابع تفسیری، در صدد تحلیلِ سه إنگارة فوق می‌باشد، تا از این رهگذر عوامل شکل‌گیری، توسعه و یا افول هر إنگاره در دوره‌های مختلف زمانی مشخص گردد. نتیجه آنکه «إنگاره مبتنی بر سیاق» که عموماً زادبوم آنها مدرسه تفسیری مکه می‌باشد و تا مدرسه تفسیری عراق نیز توسعه یافته، با وجود آنکه شانس این را پیدا نمود که تا چندین سده به حیات خود ادامه دهد؛ اما هرگز نتوانست به إنگاره‌ای برتر تبدیل شود. در مقابل، «إنگاره مبتنی بر سبب نزول» که در بوم مدینه متولد شد و با همت محدثان به توسعه و شهرت رسید از آغاز سده سوم هجری برای اولین بار وارد حوزه تفسیر شد و به مرور زمان به انگاره‌ای بی رقیب بدل گشت و به واسطه تصریح شیخ طوسی مبنی بر تعلق آن به حوزه تفسیری شیعه، چندین سده نیز مورد توجه مفسران شیعه بود. قرن ششم هجری نقطه آغاز «انگاره مبتنی بر تحریف و گسست» محسوب می‌شود که در دوره صفویه مفسران اخباری حیاتی دوباره به این انگاره می‌بخشند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Analysis of interpretative concepts in the polygamy verse

نویسندگان [English]

  • Zohreh Akhavan Moghadam 1
  • Ali Ahang 2
1 Associate Professor of Quranic Sciences and Education University (Tehran Faculty of Quranic Sciences)
2 Assistant Professor of Quranic Sciences and Education University (Bojnord College of Quranic Sciences)
چکیده [English]

Analyzing Concepts requires a historical look at the developments around Its. interpretive Concepts are not excluded from this category. The third verse of Surah Nisa is considered a suitable case for the analysis of interpretative concepts. The lack of a clear connection between (وَ إِنْ خِفْتُمْ أَلاَّ تُقْسِطُوا فِی الْیَتامى) and its answer has created the difficulty of interpretation, the solution of which is a long-standing concern of exegetes, Quran scholars, jurists, and even hadith scholars. The result of this study over the centuries has produced views that are categorized under three Concepts. Part of these interpretive theories, relying on the context and another part relying on The reason for the revelation of the verses. These two concepts discover the relationship within the verse, which are analyzed under the title of "context-based concept" and " The concept based on the reason for the revelation of the Qur'an ". Other views do not believe any connection within the verse. This interpretive concepts forms an " concept based on distortion and discontinuity".

Based on the historical study of interpretive sources, the upcoming research aims to analyze the above three notions, so as to determine the factors of formation, development or decline of each notion in different periods of time. As a result, in the light of the efforts of the hadith scholars and some hadith-oriented commentators, the "" concept based on the reason for the revelation " had the chance to become a superior and be noticed by the commentators.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The third verse of Nisa
  • interpretive flowology
  • Ingareh
  • polygamy
  • تاریخ دریافت: 17 دی 1401
  • تاریخ بازنگری: 24 اردیبهشت 1402
  • تاریخ پذیرش: 12 تیر 1402
  • تاریخ انتشار: 01 آذر 1403