عناصر کرامت‌ستیز از دیدگاه قرآن‌کریم

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه علوم پزشکی بابل

چکیده

انگاره‌های انسان‌شناختی یکی از مقولات بنیادی در اندیشه معاصر است. نوشتار حاضر پس از معناشناسی «کرامت»، «انسان» و «کرامت انسان» در نظام معنایی قرآن، می‌کوشد به عناصر کرامت‌ستیز در گفتمان قرآن دست یابد. از دیرباز به مبحث کرامت انسان و عناصر کرامت‌ستیز در منابع دینی پرداخته شده است؛ اما چون امروزه این مقوله با مباحث حقوق بشر رابطه‌ای ناگسستنی یافته، ضرورت بازشناسی، تحلیل و تبیین آن در دیدگاه قرآن کریم برای پرسش‌های پیش‌رو در عصر حاضر بیش از هر زمان احساس می‌شود. عناصر کرامت‌ستیز در دو بعد فردی و اجتماعی تحلیل می‌شود. این عناصر عبارت‌اند از: درک نادرست از انسان، احساس کهتری، خودبزرگ‌بینی، شهوت‌پرستی، ظلم و بی‌عدالتی، استبداد و استبدادزدگی، تهدیدهای امنیتی، آسیب‌رسانی به حیثیت اجتماعی افراد مانند منت‌گذاری، تجاوز به حریم خصوصی افراد، تمسخر، تهمت و افترا و تبعیض که در این نوشتار به تفصیل به آن‌ها اشاره شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Anti-Dignity Elements in Viewpoint of the Holy Quran

نویسنده [English]

  • Mohammad Hadi Yadollahpour
Assistant Professor of Babol University of Medical siences
چکیده [English]

Humanistic perceptions is one of the most basic issues in the contemporary thought. Examining the semantics of 'dignity ' and ' human' and human dignity in the Qur'an, this paper tries to detect the' anti-dignity elements ' in Quranic discourse.
Issues such as human dignity and anti-dignity elements have long being studied in religious sources, but as these issues have essential connection with human-right subjects, the necessity of its study and re-definition in order to reach Quran's answer concerning today's problems is felt more than any other time. Anti-dignity elements can be examined from two different aspects: personal and social aspect.These elements are as follows: incorrect perception about human beings,sense of degration, arrogancy, voluptuousness, oppression and injustice, despotism, security menace, matters doing harm to social prestige by boasting, encroaching on individual private life, mocking, accusation, calumny and discrimination, which are thoroughly described in this paper.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • dignity
  • Human
  • Qur'an
  • anti-dignity elements
- قرآن کریم
- نهج‌البلاغه (1374). ترجمة دکتر سیدجعفر شهیدی. چاپ هفتم. تهران: علمی فرهنگی.
- صحیفة سجادیه (1384). ترجمة صدرالدین بلاغی. چاپ دوم. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
- آدلر، آلفرد (1370). روان‌شناسی فردی. ترجمة حسن زمانی شرفشاهی. [بی‌جا]: تصویر.
- آلوسی، سیدمحمد (1415ق). روح‌المعانی فی تفسیرالقران العظیم. بیروت: دارالکتب العلمیه.
- آمدی، عبدالواحدبن محمد (بی‌تا). غررالحکم و دررالکلم. قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
- ابن‌اثیر، مجدالدین المبارک‌بن محمد (1422ق). النهایة فی غریب الحدیث و الاثر. بیروت: دارالمعرفه.
- ابن‌عاشور، محمدبن طاهر (1384). التحریر و التنویر. قاهره.
- ابن‌فارس (1418ق). معجم مقاییس اللغة. چاپ دوم. بیروت: دارالفکر.
- ابن‌منظور (1408ق). لسان العرب. تحقیق علی شیری. بیروت: دارالاحیاء التراث العربی
- اخوان کاظمی، بهرام (1381). عدالت در نظام سیاسی اسلام. تهران: دانش معاصر.
- اندلسی، ابوحیان (1413ق). تفسیر بحرالمحیط. بیروت: دارالکتب العلمیه.
- بشیریه، حسین (1378). تاریخ اندیشه‌های سیاست قرن بیستم لیبرالیسم و محافظه‌کاری. تهران:
نشر نی.
- بنت‌الشاطی، عایشه عبدالرحمن (1995م). القرآن و قضایا الانسان. قاهره: دارالمعارف.
- جوادی آملی، عبدالله (1372). کرامت در قرآن. چاپ سوم. تهران: نشر فرهنگی رجا.
-جوادی آملی، عبدالله (1386الف). حیات حقیقی انسان در قرآن. چاپ سوم. قم: اسراء.
- جوادی آملی، عبدالله (1386ب). نشریة همایش بین‌المللی امام خمینی و قلمرو دین. قم: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی. شمارة اول.
- دلشاد تهرانی، مصطفی (1387). تفسیر موضوعی نهج‌البلاغه. چاپ پانزدهم. قم: معارف.
- دینانی، غلامحسین (1386). نشریة همایش بین‌المللی امام خمینی و قلمرو دین. قم: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی. شمارة دوم اردیبهشت.
- راغب اصفهانی، ابی‌القاسم حسین‌بن محمد (1404ق). المفردات فی غریب القران. چاپ دوم. تهران: نشرکتاب.
- زحیلی، وهبه (1411ق). التفسیر المنیر فی العقیدة و الشریعة و المنهج. دمشق: دارالفکر.
- شحرور، محمد (1990). الکتاب و القرآن. چاپ دوم. دمشق: الاهالی.
- شریفی طراز کوهی، حسین (1381). حقوق بشر، نظریه‌ها و رویه‌ها. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- صناعی، محمود (1378). آزادی فرد و قدرت دولت. تهران: هرمس.
- طباطبایی، محمدحسین (1417ق). المیزان فی تفسیر القرآن. بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.
-طباطبایی، محمدحسین (1363). تفسیر المیزان. ترجمة محمدباقر موسوی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
- طریحی، فخرالدین (1395ق). مجمع‌البحرین. چاپ دوم. تهران: مرتضوی.
- فراهیدی، خلیل (1410ق). العین. چاپ دوم. قم: دارالهجره.
- فیض کاشانی، محسن (1403). المحجة البیضاء فی تهذیب الاحیاء. بیروت: الاعلمی.
- قرشی، سیدعلی اکبر (1376). قاموس قران. چاپ دوازدهم. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
- کریستیانی، ترزاس (1374). روان‌شناسی مشاوره. ترجمة فلاحی و حاجیلو. تهران: رشد.
- مزلو، ابراهام (1367). روان‌شناسی شخصیت سالم. ترجمة شیوا رویگردان. تهران: هدف.
- مجلسی، محمدباقر (1404ق). بحارالانوار. بیروت: مؤسسه الوفا.
- مجد، محمد (1386). انسان در مسیر زندگی. چاپ پنجم. تهران: بدر.
- مصطفوی، حسن (1416ق). التحقیق فی کلمات القران الکریم. تهران: وزارت ارشاد اسلامی.
- مطهری، مرتضی (1379). یادداشت‌های استاد مطهری. تهران: صدرا.
- مکارم شیرازی، ناصر (1373). تفسیر نمونه. چاپ هفدهم. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
- نراقی، محمدمهدی (بی‌تا). جامع‌السعادات. قم: اسماعیلیان.
- نوبهار، رحیم (1384). «دین و کرامت انسانی» در مبانی نظری حقوق بشر. قم: دانشگاه مفید.
- واعظ‌زاده خراسانی، محمد (1421ق). المعجم فی فقه لغة القرآن و سر بلاغته. مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
- هابز، توماس (1380). لویاتان. ترجمة حسین بشیریه. تهران: نشر نی.
- هیلگارد، ارنست و ریتال اتیکنسون (1374). زمینة روان‌شناسی. ترجمة رفیعی، سمیعی و ارجمند. چاپ هفتم. تهران: ارجمند.