سنجش شیعه گری ابن مسیب

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه مازندران

2 استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه مازندران

3 استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی قم

چکیده

سعید ابن مسیب از تابعانی است که حضور چشمگیری در اسناد احادیث بویژه روایات اهل تسنن دارد. هویت دوگانۀ مذهبی او، بزنگاه اختلاف بر پذیرش یا عدم پذیرش روایات او می باشد. از این رو، این نوشتار با تمرکز بر هویت شناسی مذهبی ابن مسیب، دلایل و شواهد دال بر مذهب او را گردآوری کرده است و با روش جرح و تعدیل رجالی بدین نتیجه رسیده است که او رسما مذهب اهل تسنن را پذیرفته است. اگر چه دشمنی ناصبی گونه ای با مذهب تشیع نداشته است و با ابراز محبت به دستگاه امامت، محبت وافر خود را بدین دستگاه و مذهب تشیع نشان داده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Evaluation of Shiism Ibn Musayyib

نویسندگان [English]

  • Javad Salmanzadeh 1
  • Mahdi Taghizadeh 2
  • Mohammad Khamehgar 3
چکیده [English]

Sa'id .b Mosayyib is one of the Successors (tabe’in) whose presence in the isnad especially in that of the Sunni traditions is prevalent. His dual religious identity is the main cause for the debates on acceptance or rejection of his traditions. In this article Ibn Mosayeb’s religious identity has been scrutinized, therefore collecting all the evidence on this issue, this article has concluded that Ibn Mosayyeb has officially followed the Sunni sect, although he has no hatred (nasb) toward the Shia, and in contrary has shown his love to the Imams and the Shia.  

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sa'id b. Mosayyib
  • Religious identity of Sa'id b. Mosayyib
  • Shiism of Sa'id b. Mosayyib
-      قرآن کریم.
-      ابطحی، محمد علی (1412 ق)، تهذیب المقال فی تنقیح کتاب رجال النجاشی، قم: سید الشهداء.
-      ابن سعد، محمد(بی تا)، الطبقات الکبرى، بیروت: دار صادر.
-      اردبیلی، محمد علی(بی تا)، جامع الرواة، بی جا: مکتبة المحمدی.
-      امین، سید محسن(1983م)، أعیان الشیعة، تحقیق حسن امین، بیروت: دارالتعارف.
-      امینی، عبدالحسین(بی تا)، الوضاعون واحادیثهم، بی جا: مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیۀ.
-      انصاری، محمد(بی تا)، معجم الرجال والحدیث، تحقیق محمد حیاة انصاری، بی جا: بی نا.
-      بخاری، محمد(بی تا)، التاریخ الکبیر، ترکیه: المکتبة الإسلامیة.
-      بردی اتابکی، یوسف(بی تا)، النجوم الزاهرة فی ملوک مصر والقاهرة، قاهره: وزارة الثقافة والارشاد القومی.
-      ابن ندیم بغدادی، محمد بن اسحاق(بی تا)، الفهرست، تحقیق رضا تجدد، بی جا: بی نا.
-      بلاذری، احمد(بی تا)، أنساب الأشراف، تحقیق سهیل زکار - ریاض زرکلی، بیروت: دار الفکر.
-      ترابی، احمد (1373 ش)، امام سجاد علیه السلام جمال نیایشگران، مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی.
-      تستری، محمد تقی (1417ق)، قاموس الرجال، قم: مؤسسۀ النشر الاسلامی.
-      تفرشی، سید مصطفی(بی تا)، نقد الرجال، قم: مؤسسة آل البیت علیهم السلام.
-      تمیمی بستی ابن حبان، محمد(1393ق)، الثقات، حیدرآباد: مجلس دائرة المعارف العثمانیة.
-      جاحظ، عمرو (بی تا)، العثمانیة، تحقیق و شرح عبد السلام محمد هارون، مصر: دار الکتاب العربی.
-      جمعی از مؤلفان زیر نظر احمدرضا خضری (1385 ش)، تاریخ تشیع، تهران: سمت؛ قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
-      جمیل عبدالله، هاشم (1394ق)، فقه الامام سعید بن المسیب، بغداد: مطبعۀ الارشاد.
-      جواهری، محمد (بی تا)، المفید من معجم رجال الحدیث، قم، مکتبة المحلاتی.
-      حداد عادل، غلامعلی (1375ش)، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرۀ المعارف اسلامی.
-      حرعاملی، محمد (1414ق)، وسائل الشیعة لتفصیل مسائل الشریعۀ، قم: مؤسسة آل البیت (ع) لإحیاء التراث.
-      حلی، حسن (1411ق)، إیضاح الاشتباه، تحقیق محمد الحسون، قم، مؤسسۀ النشر الاسلامی.
-      حلی، حسن ، (1417ق)، خلاصة الأقوال، تحقیق جواد قیومی، قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
-      حلی ابن داود، حسن (1392ق)، رجال ابن داود، تحقیق سید محمد صادق آل بحر العلوم، نجف- قم: حیدریۀ- رضی.
-      حمیری قمی، عبدالله (1413ق)، قرب الاسناد، قم: مؤسسة آل البیت علیهم السلام.
-      خطیب تبریزی، محمد (بی تا)، الإکمال فی أسماء الرجال، تعلیق محمد عبد الله انصاری، قم: مؤسسة أهل البیت علیهم السلام.
-      خویی، سید ابوالقاسم(1992م)، معجم رجال الحدیث، بی جا: بی نا.
-      دوری ابن  معین، یحیی (بی تا)، تاریخ ابن معین، تحقیق عبدالله احمد حسن، بیروت: دار القلم.
-      ذهبی، محمد (بی تا)، تذکرة الحفاظ، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، تصحیح وزارة معارف الحکومة العالیة الهندیة، هند: بی نا.
-      ذهبی، محمد (1413ق)، سیر أعلام النبلاء، تحقیق مأمون الصاغرجی، بیروت: مؤسسة الرسالة.
-      رازی، ابن ابی حاتم (1372 ق)، الجرح والتعدیل، حیدرآباد – بیروت: مطبعة مجلس دائرة المعارف العثمانیة – دار احیاء التراث العربی.
-      زرکلی، خیر الدین (1980 م)، الأعلام، بیروت: دار العلم للملایین.
-      سبحانی، جعفر (1418ق)، موسوعۀ طبقات الفقهاء، قم: مؤسسۀ الامام الصادق علیه السلام.
-      سروی مازندرانی ابن شهر آشوب، محمد(بی تا)، معالم العلماء، بی جا: بی نا.
-       سروی مازندرانی ابن شهر آشوب، محمد، (1376ش)، مناقب آل أبی طالب، تحقیق و تصحیح لجنة من أساتذة النجف الأشرف، نجف: المکتبة الحیدریة.
-      شبستری، عبدالحسین(بی تا)، الفائق فی رواة وأصحاب الإمام الصادق (ع)، قم: مؤسسۀ النشر الاسلامی.
-      صدوق ابن بابویه، محمد(1417 ق)، الأمالی، قم: مؤسسة البعثة.
-      صدوق ابن بابویه، محمد، (1385 ق)، علل الشرائع، نجف: مکتبة الحیدریة.
-      صدوق ابن بابویه، محمد، (1404 ق)، من لا یحضره الفقیه، تصحیح و تعلیق علی اکبر غفاری، قم: مؤسسۀ النشر الاسلامی.
-      صفدی، (1420 ق)، الوافی بالوفیات، تحقیق احمد ارناؤوط – ترکی مصطفی، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
-      طباطبایی، سید محمد کاظم(1388 ش)، تاریخ حدیث شیعه؛ عصر حضور، تهران: سمت.
-      طبری، محمد(1879 م)، تاریخ الطبری، تصحیح نخبة من العلماء الأجلاء، بیروت: مؤسسة الأعلمی.
-      طبسی، محمد جعفر(1420 ق)، رجال الشیعۀ فی اسانید السنۀ، قم: مؤسسۀ المعارف الاسلامیۀ.
-      طبسی، نجم الدین(بی تا)، النفی والتغریب، قم: مؤسسة الهادی.
-      طوسی، محمد(1404 ق)، اختیار معرفة الرجال (رجال الکشی)، تصحیح و تعلیق میر داماد استرآبادی، تحقیق سید مهدی رجائی، قم: موسسۀ آل البیت علیهم السلام.
-      طوسی، محمدT (1415 ق)، الابواب (رجال الطوسی)، تحقیق جواد قیومی اصفهانی، قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
-      طوسی، محمد، (1417 ق)، الفهرست، تحقیق جواد قیومی، قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
-      عجلی، احمد(1405 ق)، معرفة الثقات، مدینه: مکتبة الدار.
-      عسقلانی، احمد(1415 ق)، تقریب التهذیب، بیروت: دار الکتب العلمیۀ.
-      عسقلانی، احمد، (1404 ق)، تهذیب التهذیب، بیروت: دار الفکر.
-      عکبری بغدادی، محمد بن نعمان(1993 م)، الامالی، تحقیق حسین استادولی – علی اکبر غفاری، بیروت: دارالمفید.
-      غضائری، احمد(1422 ق)، رجال ابن الغضائری، تحقیق سید محمد رضا جلالی، قم: دار الحدیث.
-      فیض کاشانی، محمد(1406 ق)، الوافی، تحقیق و تصحیح و تعلیق ضیاء الدین حسینی اصفهانی، اصفهان: مکتبة الامام أمیر المؤمنین علی (ع).
-      قمی، ابو الحسن محمد بن احمد(1407 ق)، مأئۀ منقبۀ من مناقب امیر المؤمنین و الائمۀ من ولده علیهم السلام من طریق العامۀ، تحقیق مدرسۀ الامام المهدی زیر نظر محمدباقر موحد ابطحی،  قم: مدرسۀ الامام المهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف.
-      کرباسی خراسانی، محمد جعفر(1425 ق)، إکلیل المنهج فی تحقیق المطلب، تحقیق سید جعفر حسینی اشکوری، قم: دارالحدیث.
-      کلینی، محمد(1365 ش)، الکافی، تصحیح و تعلیق علی اکبر غفاری، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
-      مازندرانی، محمد(1416 ق)، منتهى المقال فی احوال الرجال، قم: مؤسسة آل البیت (ع).
-      مامقانی، عبدالله(1350 ق)، تنقیح المقال فی علم الرجال، نجف: دار المرتضویۀ.
-      مجلسی، محمد باقر(1403 ق)، بحار الأنوار، بیروت: مؤسسة الوفاء.
-      محرمی، غلامحسن(1384 ش)، تاریخ تشیع از آغاز تا پایان غیبت صغری، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی رحمۀ الله علیه.
-      مزی، یوسف(1408 ق)، تهذیب الکمال، تحقیق و تعلیق بشار عواد معروف، بیروت: مؤسسة الرسالة.
-      معرفت، محمد هادی(1418 ق)، التفسیر و المفسرون فی ثوبه القشیب، مشهد: دانشگاه رضوی.
-      نجاشی، احمد(1416 ق)، فهرست اسماء مصنفی الشیعة (رجال النجاشی)، قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
-      نراقی، میرزا ابوالقاسم(1422 ق)، شعب المقال فی درجات الرجال، تحقیق محسن احمدی، قم، مؤسسة النشر الإسلامی.
-      نمازی شاهرودی، علی(1414 ق)، مستدرکات علم رجال الحدیث، تهران: حیدری.
-      وحید بهبهانی، محمد باقر(بی تا)، تعلیقة على منهج المقال، بی جا: بی نا.
-      یعقوبی، احمد(بی تا)، تاریخ الیعقوبی، قم: مؤسسة نشر فرهنگ أهل بیت (ع).