نقد و بررسی دیدگاه عَزیزه هِبری در تفسیر «ضَرْب» زن در آیه 34 سوره نساء

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم قرآن و حدیث/دانشگاه شاهد تهران

2 گروه فلسفه و حکمت اسلامی/دانشگاه شاهد

چکیده

قرآن کریم معتبرترین سند موجود جهت استنباط احکام فقهی است، با این وجود آیات فقهی چون دیگر آیات به تفسیرها و برداشت‌ها ناسازوار با یکدیگر دچار شده‌اند. عَزیزه هِبری از اندیشمندان مسلمان و مطرح آمریکائی و مبتکران نظریه فمینسیم اسلامی- قرآنی است. وی دیدگاه اندیشمندان اسلامی را درباره «ضرب» زن در آیه 34 سوره نساء، به چالش کشیده و نظریاتی کاملاً متفاوت ارائه کرده است، لذا این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی درصدد آن است تا به این پرسش پاسخ دهد که دیدگاه عَزیزه هِبری در تفسیر «ضَرْب» زن در آیه 34 سوره نساء، چگونه است؟
مهم‌ترین نقدهای وارد به دیدگاه‌ها و استدلال‌های عبارتند از: 1- پذیرش ضَرْب نشانه برتری جنسیت مرد نسبت به زن و موجب شرک نیست، 2- ضَرْب زنان با تکریم آنان در احادیث نبوی(ص) منافات ندارد، 3- پذیرش تغییر حکم در فقره ضرب آیه، مستلزم پربرش اجتهاد در مقابل نص است، 4- فرمان‌برداری از شوهر در چارچوب شرع عین اطاعت از خداوند است، 5- اطاعت زن از شوهر در خصوص زناشویی واجب است و بنا بر دلایل مختلف، تفسیر ضرب زن به هنگام ارتکاب فحشا صحیح نمی‌باشد.
 
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Critical investigation of the Azizah Hibri's view in the interpretation of the hitting of the woman in the verse 34 in chapter Nisa

نویسندگان [English]

  • Rasul Mohammadjafari 1
  • Mahmood Saidi 2
1 Associate professor
2 گروه فلسفه و حکمت اسلامی/دانشگاه شاهد
چکیده [English]

The Qur’an is most reliable of existing documents for deducing jurisprudential rulings. However, like other verses, jurisprudential verses have also engaged with some contradictory and incorrect interpretations and perceptions. Azizah Hibri is one of the American Muslim woman thinkers and one of the originators of the Islamic-Qur’anic Feminist Theory. She has challenged the Islamic thinkers’ perspective on “Beating Woman” presenting under the verse Nisāʼ: 34 and has completely proposed different ideas. This research, based on descriptive-analytical method, aims to answer the question that “what is the critique of Azizah Hibri's views of the interpretation of beating woman in the verse Nisāʼ: 34”? The main critiques of her views and arguments are as follow: 1. The acceptance of beating woman dose not prove the superiority of male gender over female and does not bring about Polytheism, 2. There are no contradictions between beating women and their reverence in the Prophetic traditions, 3. The acceptance of changing the sentence in the verse beating requires the adoption of Ijtihād (initiatory power) versus Naṣṣ (Qur’an or Hadith Text themselves), 4. The obedience to husband under Sharīʽah’s rules is the same obedience to Allah, 5. The woman’s obedience to husband is necessary in Matrimonial matters and, for various reasons, the interpretation of beating woman while committing prostitution is not correct.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Azizah Hibri
  • verse Nisāʼ:34
  • beating woman
  • Interpretation
  • critique
  1.  

    1. قرآن کریم، ترجمه: محمد مهدى فولادوند.
    2. سیدرضى، محمد بن حسین، (1414ق)،  نهج‌البلاغه‌، شرح: صبحی صالح‏، قم: نشر هجرت.
    3. آلوسى، سید محمود،(1415ق)، معانى فى تفسیر القرآن العظیم، بیروت: دارالکتب العلمیه.
    4. ابن اثیر جزری، مبارک بن محمد بن عبدالکریم،(1367ش)، النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، قم: موسسه مطبوعاتی اسماعیلیان‏.
    5. ابن بابویه، محمد بن علی بن بابویه،(1362ش)، الخصال، قم‏: جامعه مدرسین‏‏.
    6.   بن بابویه، محمد بن علی بن بابویه، (1378)، عیون أخبار الرضا علیه السلام، تهران: نشر جهان.
    7. بن بابویه، محمد بن علی بن بابویه، (1413ق)، من لا یحضره الفقیه، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
    8. ابن حجر عسقلانی، شهاب‌الدین أحمد بن علی،(1415ق)، الإصابة فی تمییز الصحابه، بیروت: دار الکتب العلمیة.
    9. ابن حنبل، احمد بن محمد، (بی‌تا)، المسند، دار صادر: بیروت.
    10. ابن عربی، محمد بن عبدالله،(بی‌تا)، أحکام القرآن، بی‌جا: بی‌نا.
    11. ابن کثیر، ابو الفداء إسماعیل بن عمر،(1419ق)، تفسیر القرآن العظیم، بیروت: دار الکتب العلمیه.
    12. ابن ماجه، محمد بن یزید،(1418ق)، السنن، بیروت: دار الجیل.
    13. أبو داود، سلیمان بن الأشعث سجستانی،(1410ق)، السنن، بیروت: دارالفکر.
    14. بخارى، محمد بن اسماعیل،(1410ق)، الصحیح، قاهره: لجنة إحیاء کتب السنة.
    15. ترمذى، محمد بن عیسى،(1419ق) الجامع الصحیح، قاهره: دار الحدیث.
    16. جناتی، محمد ابراهیم،(1372)، ادوار اجتهاد از دیدگاه مذاهب اسلامی، تهران: کیهان.
    17. جوادی آملی، عبدالله،(1389 - الف)، تسنیم، قم: اسراء.
    18. جوادی آملی، عبدالله،، (1389 - ب)، ولایت فقیه، قم: اسراء.
    19. حاکم نیشابوری، محمد بن عبد الله بن محمد،(بی‌تا)،  المستدرک علی الصحیحین، بیروت، دارالفکر.
    20. حلّی، حسن بن یوسف بن مطهّر حلّی، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد‏، قم: مؤسسه امام صادق(ع)‏، 1382ش‏
    21. راغب اصفهانى، حسین بن محمد،(1412ق)، المفردات فی غریب القرآن، بیروت: دارالعلم.
    22. رجبى‏، محمود،(1383ش)، روش تفسیر قرآن‏، قم: پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
    23. رکنى یزدى‏، محمد مهدى،(1379ش)، آشنایى با علوم قرآنى، تهران‏: سمت‏.
    24. زحیلی، وهبة،(1406ق)، أصول الفقه الاسلامی، دمشق: دار الفکر.
    25. زَرقا، مصطفی احمد،(1425ق)، المدخل الفقهی العام، دمشق: دار القلم.
    26. زمخشرى، محمود،(1407)، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل،‏ بیروت: دار الکتاب العربی‏‏.
    27. سبحانی، جعفر،(1418ق)، موسوعة طبقات الفقهاء، قم: مؤسسة الإمام الصادق(ع).
    28. سبحانی، جعفر ، (1421ق)، أضواء على عقائد الشیعة الإمامیة، قم: مؤسسة الإمام الصادق(ع).
    29. شهید اول، محمد بن مکی بن احمد عاملی،(بی‌تا)، القواعد والفوائد، قم: منشورات مکتبة المفید.
    30. صابریان، علیرضا،(1385ش)، زمان مکان و نقش این دو در اجتهاد، پژوهشهای دینی، سال دوم، شماره پنجم، صص 5-25.
    31. صافی گلپایگانی، لطف الله،(1412ق)، الأحکام الشرعیة ثابتة لا تتغیر، قم: دار القرآن الکریم.
    32. طباطبایى، محمد حسین‏،(1388ش)، بررسی های اسلامی‏، قم: موسسه بوستان کتاب.
    33. طباطبایى، محمد حسین‏، (1417ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
    34. طبرانی، سلیمان بن احمد، المعجم الأوسط، بی جا، دارالحرمین، 1415ق.
    35. طبرسى، فضل بن حسن،(1377ش)،‏ تفسیر جوامع الجامع‏، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.‏
    36. طبرسى، فضل بن حسن ، (1412ق)،  مکارم الأخلاق‏، قم: شریف رضى‏.
    37. طبرسى، فضل بن حسن (1372ش)، مجمع البیان فى تفسیر القرآن،‏ تهران: انتشارات ناصرخسرو.
    38. طبرى، أبوجعفر محمد بن جریر،(1412ق)، جامع البیان فى تفسیر القرآن، بیروت: دار المعرفه.
    39. طوسی، محمد بن حسن،(بی‌تا)، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربى.
    40. طوسی، محمد بن حسن ، (1407ق)، تهذیب الأحکام، تهران، دارالکتب الاسلامیه
    41. طیالسی، سلیمان بن داود،(بی‌تا)، المسند، بیروت: دار المعرفة.
    42. عروسی حویزی، عبد علی بن الجمعة، تفسیر نور الثقلین، قم، انتشارات اسماعیلیان، 1415 ق.
    43. فخر رازى، محمد بن عمر،(1420ق)، مفاتیح الغیب، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
    44. قاسمى، محمد جمال الدین،(1418ق)، محاسن التاویل، بیروت: دار الکتب العلمیه.
    45. قرطبی، محمد بن احمد،(1364ش)، الجامع لأحکام القرآن، تهران، ناصرخسرو.
    46. قطب الدین راوندى، سعید بن هبة الله‏،(1405ق)، فقه القرآن‏، قم: مکتبة آیة الله المرعشی.‏‏
    47. کلینى، محمد بن یعقوب،(1407ق)، الکافی، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
    48. مالک بن انس، بن مالک بن انس بن حارث أصبحی،(1406ق)، الموطأ، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
    49. محقق أردبیلی، أحمد بن محمد أردبیلی،( بی‌تا)، مجمع الفائدة، قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
    50. محقق حلی، نجم‌الدین جعفر بن حسن،(1409ق)، شرائع الإسلام، بیروت: مؤسسة الوفاء.
    51. محمدجعفری، رسول(1395ش)، امام رضا(ع) و مواجهه با برداشت های ناصواب اهل حدیث از صفات خبریه، فرهنگ رضوی، سال چهارم، شماره چهارم، صص 57-74.
    52. محمصانی، صبحی رجب،(بی‌تا)، المجتهدون فى القضاء : مختارات من اقضیة السلف، بیروت: دار العلم للملایین
    53. مسلم، مسلم بن حجاج نیشابوری،(بی‌تا)، الصحیح، بیروت، دار الفکر.
    54. مطهرى‏، مرتضی،(بی‌تا)، مجموعه آثار، تهران: صدرا.
    55. مظفر، محمد رضا،(بی‌تا)، عقائد الإمامیة، قم: انتشارات أنصاریان.
    56. معرفت، محمد هادى،(1418ق)، التفسیر و المفسرون،‏ مشهد: الجامعة الرضویه للعلوم الاسلامیه‏.
    57. مکارم شیرازی، ناصر،(1422ق)، بحوث فقهیة مهمة، قم: نسل جوان.
    58. ملاحویش آل غازى، عبدالقادر،(1382ق)، بیان المعانى، دمشق: مطبعة الترقى.
    59. میبدى، رشیدالدین،(۱۳۷۱)،کشف الأسرار و عدة الأبرار، تهران: انتشارات امیر کبیر.
    60. نجفى، محمد حسن بن باقر،(1365ش)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام‏، بیروت: دار إحیاء التراث العربی‏.
    61. هیثمی، نورالدین علی بن أبی‌بکر،(1408ق)، مجمع الزوائد و منبع الفوائد، بیروت: دار الفکر.
      1. Azizah, Hibri, An Islamic Perspective on Domestic Violence, Berkeley Electronic Press, Berkeley,  2003.
      2. Azizah, Hibri, The Nature of Islamic Marriage, Michigan, Grand Rapids, 2005.
      3. Azizah, Hibri, Redefining Muslim Women Roles In the Next Century, Norman Dorsen, Gifford, 2001. 
      4. Azizah, Hibri, Divine Justice and Human Order an Islamic Perspective(Within the"Humanity Before God"), Minneapolis, fortress press, 2006.
      5. Azizah, Hibri, Quranic Foundations of the Right of Muslim women in the twenty first century, Jakarta, Sunan Kalijah press, 2001.
      6. Hibri, Azizah, An Introduction to Muslim Women's Rights, in Windows of Faith, Law Faculty Publications, Michigan, 2000.
      7. Hibri, Azizah, Family Planning and Islamic Jurisprudence, Richmond, The Religious Consultation on Population, 1993.