باز خوانی آیات تحدی با تأکید بر سیاق

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

مدیر گروه و استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه مذاهب اسلامی، تهران، ایران

چکیده

قرآن کریم، معجزه پیامبر اسلام(ص) و تحدی به آن در آیات متعددی آمده است؛ لکن اندیشمندان در وجوه کیفی و کمی تحدی دچار اختلاف گشته‌اند. پژوهش حاضر در پاسخ به پرسش حکمت موجود در تفاوت مضمون آیات تحدی، با روش توصیفی – تحلیلی به نگارش درآمده است. بعد از نقل و تحلیل انگار‌ه‌های موجود، با بازخوانی آیات تحدی و با تأکید بر سیاق که از ابزارهای شناخته‌شده درک معنا در فهم قرآن است، مشخص گردید: 1. در سوره  اسراء تحدی صورت نگرفته است؛ 2. تحدی در سوره یونس با یک سوره از حیث تبیین مجملات کتب آسمانی دیگر است؛ 3. تحدی در سوره هود تکرار بدون اختلاف اخبار گذشتگان در سبک‌ها و سور مختلف است ؛ 4. تحدی در سوره طور تکرار مطالبی است که تلاوت آن نه تنها ملالت نیاورده، بلکه هم سبب لرزش قلوب و هم آرامش دلهای اهل ایمان گردد؛ 5. تحدی در سوره بقره با سوره‌ای است که در عین انزال تدریجی آن، مطالب آن مؤید یکدیگر و بدون هیچ تناقضی است؛ آن هم از فردی امی و بالآخره 6. تحدی در سوره قصص تحدی با کتابی مشتمل بر عقاید، احکام و اخلاقیاتی است که موجب هدایت بشر در دنیا و آخرت گردد. نظر مختار افزون بر آنکه با سیاق آیات هماهنگ است، چالش‌های موجود منطق تنزلی را نداشته و با روایات ترتیب نزول نیز قابل جمع می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Re-reading Verses of Challenge with Emphasis on the Context

نویسنده [English]

  • Atefeh Zarsazan
Assistant Professor, Department of Qur'an and Hadith Sciences, University of Islamic Denominations, Tehran, Iran
چکیده [English]

The Holy Qur'an is the miracle of the Prophet of Islam (PBUH), in which challenges (tahadd) to it are mentioned in several verses; however, thinkers have had differences in the qualitative and quantitative aspects of this challenge. Using the descriptive-analytical method, this research, which was written in response to the question of wisdom in the difference in the content of Tahaddῑ verses, after quoting and analyzing the existing concepts, by re-reading the verses of the challenge and emphasizing the context, which is one of the most well-known means of understanding the meanings of the Qur'an, proves that challenges are as follows: in Surah Al-'Isrᾱ' the challenge has not been done while a challenge in Surah Yunus with one Surah in terms of explaining the summaries of other holy books, a challenge in Surah Hud repeating the news of the past in different styles and chapters without differences, a challenge in Surah Toor in the way of repeating the contents which not only does not cause boredom but also cause simultaneous in the hearts to tremble and the hearts of the believers to calm down, and a challenge in Surah Al-Baqarah with a surah whose contents are mutually supportive and without any contradictions, even though it was revealed gradually, also from an 'Ummῑ person (as a person who did not go to school), and finally, the challenge in Surah Al-Qasas with a book containing beliefs, rules and morals that guides people in this world and the hereafter.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Challenge
  • Verses of Challenge
  • Context
  • Holy Qur'an
  1. قرآن کریم
    1. آلوسی، سید محمود(1415ق). روح المعانی فى تفسیر القرآن العظیم‏، بیروت: دارالکتب العلمیة.
    2. ابن‌ابی‌حاتم، عبدالرحمن‌بن‌محمد(1419ق). تفسیر القرآن العظیم، ریاض: مکتبة نزار مصطفى الباز.
    3. ابن‌جوزی، عبدالرحمن بن علی، ( 1422ق)، زادالمسیرفی علم التفسیر، بیروت: دارالکتب العلمیة
    4. ابن‌عاشور، محمدبن‌طاهر(بی‌تا). التحریر و التنویر، بی‌جا.
    5. ابن‌عطیه، عبدالحق(1422ق). المحرر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز، بیروت: دارالکتب العلمیة.
    6. ابن‌کثیر، اسماعیل(1419ق)، تفسیر القرآن العظیم، بیروت: دارالکتب العلمیة
    7. ابن‌منظور، محمدبن‌مکرم(1410ق). لسان العرب، بیروت: دارصار.
    8. ابوحیان، محمدبن‌یوسف‏(1420ق). البحر المحیط فى التفسیر، بیروت: دار الفکر.
    9. بازرگان، عبدالعلی(1375ش). نظم قرآن، تهران: نشر قلم.
    10. بیضاوى، عبدالله‌بن‌عمر(1418ق). أنوار التنزیل و أسرار التأویل، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
    11. توکلی، نرجس؛ مکوند محمود (1393)، بررسی و تحلیل تاریخی اندیشه پیوستگی متن قرآن کریم، تحقیقات علوم قرآن و حدیث، 16(3)، صص91-125.  DOI:10.22051/tqh.2019.23560.2270
    12. ثعلبی، احمدبن‌ابراهیم(1422ق). الکشف و البیان عن تفسیر القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
    13. جصاص، احمدبن‌علی(1405 ق). احکام القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
    14. جوادی آملی، عبدالله(1390 ش). تسنیم تفسیر قرآن کریم، قم: نشر اسراء.
    15. جواهری، سیدمحمدحسن(1395ش). واکاوی ملاک تحدی در قران و نقد منطق تنزلی، پژوهش‌های قرآنی، 21(2)، صص 110-135.
    16. جوهری، اسماعیل‌بن‌حماد( 1987م). الصحاح تاج اللغة و صحاح العربیة، بیروت: دارالعلم للملایین.
    17. حلی، حسن‌بن‌یوسف(1376ش). باب حادی عشر، ترجمه محمدعلی حسینی شهرستانی، قم: دفتر نشر معارف اسلامی.
    18. دهخدا، علی‌اکبر(1372ش). لغتنامه، تهران: نشر دانشگاه تهران.
    19. راغباصفهانی، حسین‌بن‌محمد(بی‌تا)، معجم مفردات الفاظ القرآن، تحقیق ندیم مرعشی، بی‌جا: دار‌الکتب العربی.
    20. رجبی، محمود(1387ش). روش تفسیر قرآن، تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    21. رشیدرضا، محمد(1414ق). المنار، بیروت‌: دار المعرفة
    22. زبیدی، محمدمرتضی(بی‌تا). تاج العروس من جواهر القاموس، بیروت: دار مکتبة الحیاة.
    23. زرکشی، محمدبن‌عبدالله(1410ق). البرهان فی علوم القرآن، بیروت: دارالمعرفة.
    24. زمخشری، محمودبن‌عمر(1407ق). الکشاف عن حقایق غوامض التنزیل و عیون الاقاویل فی وجوه التأویل، بیروت: دارالتب العربی.
    25. سیدقطب، ابراهیم شاذلی‏(1412ق). فی ظلال القرآن، بیروت: دارالشروق.‏
    26. سیوطی، جلال الدین( 1421ق). الاتقان فی علوم القرآن، بیروت: دارالکتب العربی.
    27. شافعی ، محمدبن‌ادریس(1414ق) الرسالة، بیروت: دارالکتب العربیة.
    28. شاکر، محمدبن‌محمود(1423ق). مداخل الاعجاز القرآن، مصر: مطبعة المدنی.
    29. صانعی پور، محمدحسن و آسه، جواد(1394ش). راز تحدی‌های گوناگون قرآن بر اساس دیدگاه معناشناختی ایزوتسو، پژوهش نامه معارف قرآنی، 6(22)، صص 159-182.
    30. طباطبایی، سیدمحمدحسین(1417ق). المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعه‏ مدرسین حوزه علمیه قم‏.
    31. طبرانی، سلیمان‌بن‌احمد(2008م). التفسیر الکبیر، اردن: دارالکتاب الثقافی.‏
    32. طبرسی، فضل‌بن‌حسن(1372ش). مجمع البیان، تهران: انتشارات ناصرخسرو.
    33. طبرسی، فضل‌بن‌حسن(1377ش)، جوامع الجامع، قم: حوزه علمیه قم.
    34. طبری، محمدبن‌جریر(1412ق). جامع البیان عن تأویل آیات القرآن، بیروت: دار المعرفة.
    35. طوسی ، محمدبن‌حسن (بی‌تا). التبیان فی تفسیر القرآن ، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
    36. عبدالباقی، محمدفواد( بی‌تا). المعجم المفهرس، تهران: انتشارات اسماعیلیان.
    37. فاضل لنکرانی، محمد(1396ش). مدخل التفسیر، تهران: مطبعه الحیدری.
    38. فخررازی، محمدبن‌عمرالخطیب(1420ق). التفسیر الکبیر، بیروت: دار الاحیاء التراث العربی.
    39. فراهیدی، خلیل‌بن‌احمد(1409ق). العین، قم: دارالهجرة.
    40. قاضی‌زاده، محمدکاظم(1374ش). بررسی سیر نزولی تحدی در آیات قرآن، پژوهش‌های قرآنی، 1(3)، صص199-226.
    41. قرشی، علی‌اکبر(بی‌تا). قاموس قرآن، تهران: دارالکتب الاسلامیة.
    42. قرطبی، محمدبن‌احمد(1364 ق). الجامع لاحکام القرآن، تهران: انتشارات ناصرخسرو.
    43. مدرسی، سیدمحمدتقی(1419ق). من هدی القرآن، تهران: دار محبی الحسین.
    44. مصباح یزدی، محمدتقی( 1385ش). قرآن شناسی، تحقیق ونگارش محمود رجبی، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
    45. مکارم شیرازی، ناصر و همکاران(1374ش). تفسیر نمونه‏، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
    46. میبدی، رشیدالدین احمد‌بن‌ابى‌سعد(1371ش). کشف الأسرار و عدة الأبرار، تحقیق: على‌اصغر حکمت‏، تهران اننتشارات امیرکبیر.