تبیین راه‌برد نرم‌افزار‌گرایانه جهاد در قرآن کریم

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه اصفهان

2 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه اصفهان

چکیده

گونه­شناسی انواع مختلف جهاد در قرآن کریم، بیانگر آن است که می‌توان این مفهوم را در دو گفتمان متفاوت بررسی کرد: نخست، جهاد سخت که با استفاده از واژه‌های «قتال» و «مرابطه»، از آن تعبیر شده است؛ دوم، جهاد نرم که زیر ‌مجموعة واژة «جهاد» است. فلسفه و بنیاد جهاد در دین مبین اسلام، مشتمل‌‏بر اقداماتی است که از ‌طریق نقد مبادی قدرت‌های نامشروع حاکم، به نفی رژیم‌ها و سیاست‌های آن‌ها منتهی می‌شود؛ از این روی می‌توان گفت جهاد در دین مبین اسلام، به‌مثابة راه‌بردی نرم‌افزار‌گرایانه مطرح شده است که امروزه، با استفاده از عنوان عمومی «جنگ نرم»، از آن تعبیر می‌شود.
این راه‌برد، متناسب‌ با وضعیت و مقتضیات زمان، به‌گونه‌های مختلف نمود یافته است و نمونة بارز آن را می‌توان در اقدامات جهادی امام حسن(ع) و امام حسین(ع) در‌مقابله با حکومت معاویه و یزید مشاهده کرد؛ بدان معنا که این دو امام بزرگوار در‌واقع، یک راه‌برد را در‌پیش گرفته بوده‌اند.
در این مقاله کوشیده‌ایم از ‌طریق معناشناسی و بررسی گونه‌های مختلف جهاد در قرآن کریم، نظریة قرآن دربارة جنگ نرم جهادی را تبیین و راه‌بردهای نرم‌افزار‌گرایانه برای دست‌یافتن به آن‌ها را بررسی کنیم؛ بدان معنا که جهاد، راه‌بردی نرم‌افزار‌گرایانه و شمول آن به‌مراتب بیشتر از جنگ نرم با دشمن است؛ از این روی، جنگ نرم با دشمن، از مصداق‌های جهاد از ‌منظر قرآن کریم به‌شمار می‌آید. برای تبیین دقیق این موضوع، اصل جهاد متناسب‌با گفتمان قرآنی را تحلیل، و مرز‌های مفهومی و کاربردی آن با قتال را ترسیم کرده‌ایم.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Elaborating the software- oriented approach to Jihad in the Holy Quran

نویسندگان [English]

  • Mohammad Janipur 1
  • Mohammadreza Setodehnia 2
1 Associate Professor of Esfahan University
2 Associate Professor at University of Isfahan
چکیده [English]

Typology of different types of jihad in the Holy Qur'an suggests that this concept can be studied in two different discourse: First, Hard jihad which has been mentioned with the words "fight" or "morabetah", Second, the soft jihad which is the subset of the word "Jihad". As the philosophy and foundation of Jihad in Islam consists actions that can be accomplished through criticizing the principles of   illegitimate ruling  and ending with  the rejection of these regimes and its policies and it can be argued that, Jihad in Islam is considered as a software strategy  which today is mentioned  in short by the general name ”soft war”. According to different circumstances and situations, this strategy  has different manifestations. A  good example is the measurements taken by Imam Hassan (AS) and Imam Hussain (AS) against the rule of Mu’awiya and Yazid, considering their different measurements as identifying strategy. In this article, employing semantic analysis of the text, we have studied different types of jihad in Quran , elaborating this theory and studying its strategies i.e. Jihad is a software oriented strategy, with a broader meaning than soft war with the enemies. For a detailed elaboration of the subject, jihad has been studied according to Quranic discourse and its difference - in both concept and usage – with “qetal” (killing) has been illustrated.
 
 



 [WU1]

کلیدواژه‌ها [English]

  • The Holy Quran
  • Jihad
  • qetal(killing)
  • soft war in Quran
  • soft power in Quran Software